Хош иісті тамаша гүл

Хош иісті таушымылдық - ежелден келе жатқан бақ өсімдігі. Әсіріесе Қытайда бұл гүлді қатты ұнатып, бақтарында таушымылдығының бірнеше түрлері мен сұрыптарын өсіретін болған. Желектерінің бояуы жағынан ол раушанмен бәсекелесе алады. Қардай аппақ, ақшыл, қызғылт, қызыл, ақсары гүлді сұрыптары бар. Өсімдік атауы жабайы түрлерінің бірі өсетін Грекиядағы Пеония мекенінің атынан шыққан деген болжам бар. Ал грек мифологиясы бойынша, ол ежелгі грек дәрігері Эскулаптың шәкірті осы өсімдікпен адамдарды ауыр науқастан емдеп жазған Пеонның атынан шыққан. Шәкіртінің табысына қызғанышпен қараған Эскулап, оны өлтіруге бұйрық береді. Алайда тозақ құдайы Плутон бұған жол бергісі келмейді. Бір рет өзін емдеген қайырымдылығы үшін Пеонды әдемі гүлге айналдырып жібереді. Еуропада алғашқыда ақ гүлді таушымылдық өсірілген. Хош иісті сібірлік, алабұта тамыры деп аталатын өсімдік мұнда ХVII ғасырдың аяғында Ресейден әкелінген. Гүлдерінің қанық түсі, хош иісі, сәнді шөбіне орай таушымылдық ең жақсы көпжылдық өсімдігіне жатқызылады. Оның ең ұзақ жасайтындары бір орында ондаған жылдар бойы өсе береді. Тіпті олардың орнын ауыстырмай ғасырдан артық өмір сүргені жайлы деректер де бар. Дала таушымылдығы батыс Сібір мен Орта Азияның таулы аудандарында кездеседі. Дала шалғындарында, жоталар мен шоқылардың жалаңаш тастақты беткейлерінде өседі. Мамыр, маусым айларында гүлдейді. Гүлдері қып-қызыл, диаметрінде 6-8 см, айтарлықтай күшті хош иісі болады.

Дереккөздер

1. Қазақстанның ғажайып флорасы, 2012 жыл