Челси (футбол клубы)

«Челси» (ағылш. Chelsea F.C.; ағылшынша айтылуы: ˈtʃɛlsiː) — Англия чемпионаттарында ойнайтын футбол клубы, Лондонның оңтүстік батысындағы Фулем аймағынан. 1905 жылы құрылған, өз алаңындағы ойындарын "Стэмфорд Бридж" стадионында өткізеді, сыйымдылығы 41 841 адам.

Челси
Толық атауы	«Челси» Футбол клубы (ағл. Chelsea Football Club)
Лақап аттары	The Pensioners (Зейнеткерлер), The Blues (Көктер)
Құрылған жылы	1905
Стадионы	Стэмфорд Бридж, Лондон
Сыйымдылығы	41 841
Иесі	Тодд Боэли
Президенті	Брюс Бак
Бас жаттықтырушы	Фрэнк Лэмпард
Капитаны	Сезар Аспиликуета
Рейтингі	3-інші орын — УЕФА рейтингісі бойынша
Сайты	www.chelseafc.com
Жарыс	Премьер-лига
2019/20	4-ші
Формасы
Негізгі форма Қонақтық форма Резервтік
2018/19

Алты рет Англия чемпионы, сегіз рет Англия кубогы иегері атанды. Англия лига кубогында бес рет топ жарды. 2011/12 жылғы маусымда тұңғыш рет Чемпиондар лигасы жеңімпазы атанды, бұл турнирде топ жарған жалғыз лондондық клуб.

Тарихы

ХХ ғасыр

Клуб 1905 жылы құрылды, бірақ 1950 жылдарға дейін бір де бір жүлде ұтып ала алған жоқ. 1954/55 жылғы маусымда бапкер Тед Дрейктің жетекшілігімен тұңғыш рет Англия чемпионы атанды. Осы табыстан соң Чемпиондар лигасының тұңғыш маусымына қатысуға мүмкіндік алды, алайда Англиядағы ішкі турнирдердегі күнтізбенің тым тығыздығынан аталмыш турнирге қатысқан жоқ.

1960 жылдары бапкер Том Дохертидің тұсында "Челси" түрлі турнирлерде фаворит саналды. 1964/65 жылғы маусымда Лига кубогының финалында сүрінді. Үш рет осы турнирдің жартылай финалына жетті.

1970 жылы тұңғыш рет Англия кубогында топ жарды, финалда "Лидс Юнайтедті" тізе бүктірді. Ал келесі жылы Кубок иелері кубогында "Реал Мадридті" ұтып, тұңғыш рет еурокубоктерде топ жарды.

1970-80 жылдардың тоғысында клубтың жағдайы мәз болмады, "Стэмфорд Бридж" аренасын қайта жөндеу қыруар ақшаны талап етті де, бірнеше белді футболшылары сатылды, нәтидесінде команда Англия екінші дивизионына түсіп қалды. 1982/83 жылғы маусымда тіпті үшінші дивизионға түсіп кете жаздады. Бір маусымнан соң екінші дивизионда жеңімпаз атанып, элитаға қайта оралды. 1988 жылы қайта түсіп кетті де, 1989 жылы жазда тағы көтерілді.

Тоқсаныншы жылдардың ортасына таман клуб ақырындап жоғарылай бастады. Бұл кезең әсіресе бапкерлікке Глен Ходдл келген соң басталды. 1993/94 жылы Англия кубогында жеңімпаз атанды. Бұл шарықтау 1998 жылы шыңына шықты: клуб екінші рет УЕФА Кубок иелері кубогында топ жарды.

ХХІ ғасыр

2003 жылы жазда команданы ресейлік кәсіпкер Роман Абрамович сатып алған соң команда бірден Еуропаның үздік клубтарымен бәсекеле алатындай дәрежеге жетті, команда тізгінін Жозе Моуриньо ұстады. 2004/05 жылы Англия чемпионы атанды, Чемпиондар лигасында жартылай финалға шықты. 2005/06 жылы екінші рет Англия чемпионы атанды, алайда Чемпиондар лигасында болашақ жеңімпаз "Барселонаға" жол берді.

2006/07 жылғы маусымда Чемпиондар лигасында "Ливерпульден" ұтылды. Бір маусымнан соң Жозе Моуриньо қызметтен кетіп, орнына Аврам Грант келді. 2007/08 жылғы маусымда команда тұңғыш рет Чемпиондар лигасының финалына шығып, "Манчестер Юнайтедтен" пенальтилер сериясы арқылы ұтылып қалды.

Сол жылы жазда клубқа бапкер болып әйгілі Луис Фелипе Сколари келді. Алайда 2009 жылы ақпанда ол да қызметтен кетіп, орнына Гуус Хиддинк келді. Маусым қорытындысында "Челси" Англия кубогын ұтумен ғана шектелді. Чемпиондар лигасының жартылай финалында "Барселонаға жол берді.

2009 жылы жазда клубқа бапкер болып Карло Анчелотти келді де, екі маусым атқарды. Бұл аралықта клуб бір рет Англия чемпионы атанды. 2011 жылы португалиялық Андре Виллаш-Боаш келді, ол клубта ұзақ тұрақтамады, 2012 жылдың көктемінде нашар көрсеткіштері үшін қызметтен босады. Орнына клубтың байырғы ойыншысы Роберто ди Маттео бапкер міндетін орындаушы боп тағайындалды. Ди Маттео үш айдан соң клубты тұңғыш рет Чемпиондар лигасының жеңімпазы атандырды. Осы жеңістен соң Ди Маттео клубтың ресми жаттықтырушысы боп бекітілді. Бірақ 2012 жылы қарашада ол қызметтен кетіп, орнына Рафаэль Бенитес келді. Бенитестің тұсында клуб Еуропа лигасында топ жарды (2013).

УЕФА Чемпиондар Лигасы 2011/12  

1/8 финал

• 21.02.2012 — «Наполи» — «Челси»  — 3:1
• 14.03.2012 — «Челси» — «Наполи» - 4:1

1/4 финал

• 27.03.2012 — «Бенфика» — «Челси»  — 0:1
• 04.04.2012 — «Челси» — «Бенфика»  — 2:1

1/2 финал

• 18.04.2012 — «Челси»  — «Барселона»  — 1:0
• 24.04.2012 — «Барселона»  — «Челси» — 2:2

Финал

• 09.05.2012 — «Челси» — «Бавария» — 1:1 (пен. 3:4)

2014/15 жылы Жозе Моуриньоның бапкерлігімен Англия чемпионы атанды.

2016/17 жылғы маусымда Антонио Контенің бапкерлігімен Англия чемпионы атанды.

2018/19 жылы Маурицио Сарридің бапкерлігімен араға алты жыл салып, УЕФА Еуропа лигасында топ жарды. 2019 жылы жазда бапкерлікке Фрэнк Лэмпард келді. 2021 жылы қаңтарда клуб көрсеткіштері нашарлап кетті де, Лэмпардтың орнына Томас Тухель тағайындалды.

Құрамы

Тамыз, 2021

№	Қақпашылар	Туған күні	Азаматтығы
1	Кепа	03.10.1994	Испания
36	Гайбриел Слоннина	15.05.2004	АҚШ
16	Эдуар Менди	01.03.1992	Сенегал
40	Карло Цигер	11.05.2001	Хорватия
№	Қорғаушылар	Туған күні	Азаматтығы
2	Марк Кукурелия	03.03.1993	Испания
3	Мало Гюсто	28.12.1990	Франция
26	Калиду Кулибали	20.06.1991	Сенегал
6	Тиаго Силва	22.09.1984	Бразилия
15	Бенуа Бадиашили	26.03.2001	Франция
21	Бен Чилуэлл	21.12.1996	Англия
24	Рис Джеймс	08.12.1999	Англия
28	Сесар Аспиликуэта	28.08.1989	Испания
33	Уэсли Фофона	17.12.2000	Франция
№	Жартылай қорғаушылар	Туған күні	Азаматтығы
5	Жоржиньо	20.12.1991	Италия
7	Нголо Канте	29.03.1991	Франция
10	Кристиан Пулишич	18.09.1998	АҚШ
17	Матео Ковачич	06.05.1994	Хорватия
19	Мейсон Маунт	10.01.1999	Англия
20	Рахим Стерлинг	08.12.1994	Англия
22	Хаким Зиеш	19.03.1993	Марокко
24	Энцо Фернандез	17.01.2001	Аргентина
29	Кай Хаверц	11.06.1999	Германия
15	Михаило Мудрик	05.01.2001	Украина
№	Шабуылшылар	Туған күні	Азаматтығы
9	Пьер-Эмерик Обамеянг	18.06.1989	Габон
31	Нони Мадуэке	10.03.2002	Англия
18	Давид Дарто Фофона	22.12.2002	Кот-д’Ивуар

Жетістіктері

Ұлттық

• 1 дивизион / Премьер-лига
  • Чемпион (6): 1954/55, 2004/05, 2005/06, 2009/10, 2014/15, 2016/17
• 2 дивизион
  • Чемпион (2): 1983/84, 1988/89
• Англия кубогы
  • Жеңімпаз (8): 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018
• Лига кубогы
  • Жеңімпаз (5): 1965, 1998, 2005, 2007, 2015
• Суперкубок
  • Жеңімпаз (4): 1955, 2000, 2005, 2009

Халықаралық

• Чемпиондар лигасы
  • Жеңімпаз (2): 2012, 2021
  • Финалист : 2008
• Еуропа лигасы
  • Жеңімпаз (2): 2013, 2019
• Кубок иелері кубогы
  • Жеңімпаз (2): 1971, 1998
• УЕФА Суперкубогы
  • Жеңімпаз (2): 1998, 2021
• Клубтар әлем чемпионаты
  • Финалист: 2012

Рекордшылары

Ардагерлер

№	Ойыншы	Кезең	Матч	Гол
1	Харрис, РонРон Харрис	1961—1980	795	14
2	Бонетти, ПитерПитер Бонетти	1959—1979	729	0
3	Терри, ДжонДжон Терри	1998—2017	717	67
4	Лэмпард, ФрэнкФрэнк Лэмпард	2001—2014	648	211
5	Холлинс, ДжонДжон Холлинс	1963—1984	592	64
6	Чех, ПетрПетр Чех	2004—2015	494	0
7	Уайз, ДеннисДеннис Уайз	1990—2001	445	76
8	Кларк, СтивСтив Кларк	1987—1998	421	10
9	Диксон, КерриКерри Диксон	1983—1992	420	193
10	Маккриди, ЭддиЭдди Маккриди	1962—1974	410	5

Сұрмергендер

№	Ойыншы	Кезең	Гол	Матч
1	Лэмпард, ФрэнкФрэнк Лэмпард	2001—2014	211	648
2	Тэмблинг, БоббиБобби Тэмблинг	1959—1970	202	370
3	Диксон, КерриКерри Диксон	1983—1992	193	420
4	Дрогба, ДидьеДидье Дрогба	2004—2015	164	381
5	Бентли, РойРой Бентли	1948—1956	592	64
5	Осгуд, ПитерПитер Осгуд	1964—1979	150	368
7	Гривз, ДжиммиДжимми Гривз	1957—1961	132	169
8	Миллс, ДжорджДжордж Миллс	1929—1943	125	239
9	Азар, ЭденЭден Азар	1983—1992	110	352
10	Хилсдон, ДжорджДжордж Хилсдон	1962—1974	109	164

Жыл ойыншылары

Жыл Жеңімпаз 1967 Питер Бонетти 1968 Чарли Кук 1969 Дэвид Уебб 1970 Джон Холлинс 1971 Джон Холлинс 1972 Дэвид Уебб 1973 Питер Осгуд 1974 Дэвид Уебб 1975 Чарли Кук 1976 Рэй Уилкинс

Жыл Жеңімпаз 1977 Рэй Уилкинс 1978 Мики Дрой 1979 Томми Лэнгли 1980 Клайв Уолкер 1981 Петар Борота 1982 Майк Филлери 1983 Джоуи Джонс 1984 Пэт Нэвин 1985 Дэвид Спиди 1986 Эдвард Недзвецки

Жыл Жеңімпаз 1987 Пэт Нэвин 1988 Тони Дориго 1989 Грейам Робертс 1990 Кеннет Монку 1991 Энди Таунсенд 1992 Пол Эллиотт 1993 Фрэнк Синклер 1994 Стив Кларк 1995 Эрланд Йонсен 1996 Рууд Гуллит

Жыл Жеңімпаз 1997 Марк Хьюз 1998 Деннис Уайз 1999 Джанфранко Дзола 2000 Деннис Уайз 2001 Джон Терри 2002 Карло Кудичини 2003 Джанфранко Дзола 2004 Фрэнк Лэмпард 2005 Фрэнк Лэмпард 2006 Джон Терри

Жыл Жеңімпаз 2007 Майкл Эссьен 2008 Джо Коул 2009 Фрэнк Лэмпард 2010 Дидье Дрогба 2011 Петр Чех 2012 Хуан Мата 2013 Хуан Мата 2014 Эден Азар 2015 Эден Азар 2016 Виллиан

Бас жаттықтырушылар

Ұлты	Аты	Жылдары	Көрсеткіштері							Жеңіске жеткен турнирлер
			М	Ұ	Т	Ж	СГ	ЖГ	%
	Тэд Дрейк	1952—1961	424	156	103	165	771	772	36,79	1 Бірінші Дивизион жеңімпазы, 1 Англия Суперкубогі
	Томми Дохерти	1962—1967	302	143	64	95	526	422	47,35	1 Футбол лигасыгының кубогі
	Дейв Секстон	1967—1974	373	165	108	100	570	438	44,23	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 УЕФА кубогінің иегерлерінің кубогі
	Джон Нил	1981—1985	204	84	62	58	326	253	41,18	1 Екінші дивизион жеңімпазы
	Джон Холлинс	1985—1988	144	56	37	51	196	214	38,89	1 Толық мүшелер кубогі
	Бобби Кэмпбелл	1988—1991	161	74	47	40	280	230	45,96	1 Екінші дивизион жеңімпазы, 1 Толық мүшелер кубогі
	Рууд Гуллит	1996—1998	82	41	17	24	157	109	50,00	1 Футбол лигасыгының кубогі
	Джанлука Виалли	1998—2000	142	75	38	29	222	123	52,82	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 Футбол лигасыгының кубогі, 1 УЕФА кубогінің иегерлерінің кубогі, 1 Англияның суперкубогі, 1 УЕФА Суперкубогі
	Клаудио Раньери	2000—2004	199	107	46	46	358	197	53,77
	Жозе Моуринью	2004—2007 & 2013—2015	321	204	69	48	575	240	63,55	3 Премьер-лиги жеңімпазы, 1 Футбол ассоциациясының кубогі, 3 Футбол лигасыгының кубогі, 1 Англияның суперкубогі
	Гус Хиддинк	2009 & 2015—2016	48	26	15	7	92	52	54,16	1 Футбол ассоциациясының кубогі
	Карло Анчелотти	2009—2011	109	67	20	22	241	94	61,47	1 Премьер-лиги жеңімпазы, 1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 Англияның суперкубогі
	Роберто Ди Маттео	2012	42	24	9	9	91	55	57,14	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 УЕФА Чемпиондар Лигасы
	Рафаэль Бенитес	2012—2013	47	27	11	9	97	49	57,45	1 УЕФА Еуропа Лигасы

Символика

Эмблема

• 
  1905-1952
• 
  1952-1953
• 
  1953-1986
• 
  1986-2005
• 
  2005-2006
• 
  2006-б.д.

Форма

1905-1912

1912-1959

1959-60 және 1962-64

1960-62 және 1964-67

1967-68 және 1985-93

1964 жылдан бері

Демеушілер

Басты демеушілер мен форманы дайындаушылар

Жылдар	Форманы дайындаушылар	Басты демеушілер
1968-1981	Umbro	болған жоқ
1981-1983	Le Coq Sportif
1983-1984		Gulf Air
1984-1986		болған жоқ
1986-1987	Chelsea Collection*	Grange Farm Bai Lin Tea
1987-1993	Umbro	Commodore
1993-1994		Amiga
1994-1997		Coors
1997-2001		Autoglass
2001-2005		Fly Emirates
2005-2006		Samsung Mobile
2006-2008	Adidas
2008-2015		Samsung
2015-2017		Yokohama
2017-	Nike

Ғаламдық спонсорлар

Ғаламдық спонсорлар

Audi — ғаламдық автомобильдік серіктес.

Delta Air Lines — ғаламдық авиатасмалдаушы серіктес.

Газпром — ғаламдық энергетикалық серіктес.

Singha — пиво дайындайтын компания.

Sauber F1 Team — Формулы-1 тобы.

Аймақтық спонсорлар

Аймақтық спонсорлар

188BET — букмекерлік контора.

Bank Negara Indonesia — ұлттық Индонезия банкі.

EA SPORTS — видеойындарының ресми серіктесі.

Coca-Cola — американдық азықтық компаниясы.

Barbados Tourism Authority — туристік компания.

Сілтемелер

• Клубтың ресми сайты
• Челси футбол клубы нәтижелері