Шашақ жемісті гелиотроп

Ботаникалық сипаттамасы.

Шашақ жемісті гелиотроп – биіктігі 15 – 20 см болатын бір жылдық шөп тектес, жартылай улы өсімдік. Өсімдік тек құмда ғана, басқа шөптермен араласып өседі. Қазақстанда олардың ең көп тараған жерлері: Алматы, Талдықорған облыстарында Сары – есік – Атырау және Тау құмы, Жамбыл облысының Мойынқұм өңірі. Олар әсіресі ақ сексеуілді құмда жиі кездеседі. Зерттеушілер соңғы жылдары Алматы облысының Тау құм деп аталатын жерінен бұл өсімдіктің қалың болып өсетін 2500 гектарлық қорын тапты.

Химиялық құрамы.

Өсімдік құрамында гелиотрин триходесмин деп аталатын алколоидтар бар. Сонымен қатар шөбінің, тамырының құрамында флавноидтар, илік заттар және витаминдер болады. Медицинада әлгі аталып өткен алколоидтар тек қана осы өсімдіктен алынады. Сондықтан медицина үшін бұл өсімдіктің шикізат қор ретінде маңызы зор.

Малға зиянды әсері.

Бұл өсімдіктің ірі қара, жылқы аса сүйсініп жемейді, ал түйе мен қой жей береді. Күні бүгінге дейін, бұл өсімдіктің малға дейін зиянды әсері, толық зерттелген жоқ. Бірақ оның құрамында алколоидтардың мал организміне біртіндеп сіңіп жиналатынын ғылым анықтады. Сондықтан да, оны мал жазда және күздің басында аса жемейді, ал қыс айларында жақсы жейді. Қысқасы өсімдік құрамында алколоидтар мал организміне көп түссе, бауырға және бүйрекке зиянды әсер етеді. Соған орай, осы өсімдік қалың өскен жайылымда малды көп жаюға болмайды. Мүмкіндігінше 3 – 4 күнде өріс жаңартып отыру қажет. Келешекте бұл өсімдіктің мал организміне деген әсері толық зерттелетін болады.

Дереккөздер

Шәріпбаев Н. Малдың тыныс алу мүшелерінің ауруларын емдеу үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктер // Шашақ жемісті гелиотроп — "Қайнар", 1988. — Б. 235-236. — (Пайдалы өсімдіктерді мал дәрігерлігінде қолдану). — 5700 таралым. — ISBN 5 - 629 -00074 - 5.

235-236 бет