Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы

Футболдан Қазақстан Ұлттық құрамасы — халықаралық матчтарда өнер көрсететін Қазақстан футбол құрамасы. Қазақстан футбол федерациясының бақылауында. 1994 жылы ФИФА және АФК-ға мүше болды. Кейін 2002 жылы УЕФА-ға ауысты.

Қазақстан Қазақстан
Логотип
Лақап аты

Қаршығалар[1]

Конфедерация

УЕФА

Федерация

Қазақстан футбол федерациясы

Бас бапкері

Магомед Адиев

Капитаны

Асхат Тағыберген

Ең көп
ойын саны

Самат Смақов (76)

Үздік
бомбардир

Рұслан Балтиев (13)

Үй стадионы

Астана Арена

ФИФА рейтингі

100 (21 қыркүйек, 2023)[2]

Жоғарғы көрсеткіш

83 (қыркүйек 2016)

Төменгі көрсеткіш

166 (мамыр 1996)

ФИФА коды

KAZ

Формасы
Форма
Негізгі
форма
Форма
Қонақтық
форма
Форма
Резервтік
Бірінші ойын

Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Қазақстан 1:0 Түркіменстан Түрікменстан
(Алматы, Қазақстан; 1 маусым 1992)

Ең ірі жеңіс

Пәкістан Пәкістан 0:7 Қазақстан Қазақстан
(Лахор, Пәкістан; 11 маусым 1997)

Ең ірі жеңіліс

Франция Франция 8:0 Қазақстан Қазақстан
(Париж, Франция; 13 қараша 2021)

Құрама Еуропадағы аутсайдер ұжымдардың бірі. Ешқашан әлем және құрлықтық чемпионаттарда финалдық турнирлерге қатыспаған.

Құрама үшін ең көп ойын өткізген Самат Смақов — 76 ойын. Ал ең үздік бомбардир — Рұслан Балтиев (13 гол).

Тарихы Өңдеу

АФК-да Өңдеу

Тарихтағы тұңғыш кездесуін 1992 жылы 1 маусым күні Алматыда Түрікменстан құрамасына қарсы өткізіп, 1:0 есебімен жеңіске жетті. Құрама 1995 жылға дейін тек Орта Азия құрамаларымен ойнады, тек 1997 жылы 16 шілде күні Ливия құрамасымен бақ сынасты.

Ең алғашқы ресми кездесуін Қазақстан құрамасы 1996 жылғы Азия Кубогының іріктеу турнирінде өткізді. 7-ші топта Сирия және Катар құрамаларымен бір топқа түсіп, алғашқы кездесуінде Катар құрамасын 1-0 есебімен жеңді. Бұл осы іріктеудегі құраманың соққан жалғыз добы болатын. Одан кейін олар қалған үш кездесудеде бірде-бір доп соға алмай, қақпасына барлығы алты доп жіберіп алып, жеңіліп қалды.

1998 жылғы ӘЧ-ның іріктеуінде Қазақстан Ирак және Пәкістан құрамаларымен 9-шы топқа түсті. Алғашқысын 2-1, 3-1 есебімен жеңсе, екіншісін 3-0, 7-0 есебімен жеңді. Екінші раундта Оңтүстік Корея, Жапония, БАӘ, Өзбекстанмен бірге В тобына түсіп соңғы орын алды. Біреуінде жеңіп, үшеуінде тең түсіп, төртеуінде жеңіліп қалды.

2000 жылғы Азия Кубогының іріктеуінде Катар, Иордания, Палестина, Пәкістан құрамаларымен бір топқа түсіп екінші орын алды. Топ жеңімпазы Катардан 1 ұпай қалып қойды.

2002 жылғы Әлем Чемпионатына іріктеуде Ирак, Непал және Макао құрамаларымен бір топқа түскен Қазақстан Ирак құрамасымен ұпайы тең түсіп, қосымша көрсеткіші бойынша қалып қойды.

УЕФА-да Өңдеу

2000 жылы ҚФФ Азиялық аймақтағы футболдың даму перспективасы төмен деген көзқараспен Еуро аймаққа өтудің жолдарын іздеді. Қазақстанның географиясындағы Батыс Қазақстан, Атырау, Ақтөбе облыстары Еуропаға кіріп тұрғандықтан, 2002 жылы Қазақстан УЕФА-ға қабылданды. Сондықтан Қазақстан өту кезеңінде болғандықтан 2004 жылғы Азия Кубогы мен Еуропа Чемпионатының іріктеу турниріне қатысқан жоқ.

2006 жылғы ӘЧ-на іріктеуде Қазақстан тұңғыш рет Еуро аймақта өнер көрсетті. Украина, Түркия, Дания, Грекия, Албания және Грузия құрамаларымен бір топқа түсіп, 12 ойында 1 ғана ұпай жинап соңғы орын алды.

2006 жылдың басында құраманы голландиялық маман Арно Пайперс баптады. ЕУРО-2008 іріктеуінде 14 матчтың екеуінде жеңіске жетіп, 4 матчта тең түсті. Нәтижеде 8 құраманың арасында 6-ші орын алды.

2010 жылғы әлем чемпионатының іріктеуін Қазақстан құрамасы сәтсіз бастады. Осының салдарынан Арно Пайперс қызметінен кетті де, орнына неміс маманы Бернд Шторк келді. Шторк та құраманы көтере алмады. Пайперстің кезінде алаңға тұрақты шығып жүрген футболшылардың көбін құрамадан шеттетті, соның кесірінен Максим Жалмағамбетов, Егор Азовский, Қайрат Әшірбеков, Александр Кучма сынды футболшылар Шторктың тұсында құрамамен бір жола қоштасты. Сол уақытта Қазақстан чемпионатында жасындай жарқылдап жүрген Мұрат Тілешевті "менің басқару мәнеріме сай емес" деп құрамаға мүлде шақырмады. Тіпті Нұрбол Жұмасқалиев та ұзақ уақыт бойы құрамаға іліне алмады. Есесіне Таңат Нөсербаев, Жамбыл Көкеев сынды жастарға есік ашылды, алайда нәтиже сол баяғыша қалды, Қазақстан үнемі жеңілумен болды.

Құрама бірнеше рет ірі жеңіліске ұшырап, 2011 жылы Мирослав Беранек келді. Беранек келісімен құраманың ойыны аздап болса да жүйеге түсіп, шамалы дұрысталды. Бірақ 2013 жылы құрамадан ол да кетті. Одан кейін келген Юрий Красножан, Талғат Байсуфинов, Александр Бородюк секілді бапкерлер де айтарлықтай табысқа жете алмады.

2018 жылдың 1 наурызында құрамаға болгариялық маман Станимир Стоилов келді. Стоиловтың кезінде құрама қатысқан жалғыз ресми турнир УЕФА Ұлттар Лигасы болды. Андорра, Грузия, Латвия құрамаларымен Д лигасында бір топқа түсіп, екінші орында қалды. Бұл нәтижеге өзінің де көңілі толмаған болса керек, 2019 жылдың басында Стоилов қызметтен өз еркімен кетті. Оның орнына чехиялық маман Михал Билек келді.

Билектің тұсында есте қаларлықтай бірер матчтар болды, мәселен, ЕУРО-2020 турнирін жеңіспен бастады, алғашқы турда Шотландияны 3:0 есебімен ойсыратты. Бірақ кейін топта үшінші орынға шығу мүмкіндігін бос жіберіп алды, өз алаңында күтпеген жерде Кипрден ұтылып қалды. Соңғы турдың алдында сырт алаңда Сан-Мариноны ұтқаны көмектеспеді, бесінші орында қалды.

2020/21 жылғы Ұлттар лигасында Қазақстан тіпті нашар ойнады, Албания, Беларусь, Литва құрамаларымен бір топқа түсіп, соңғы орында қалды.

2020 жылы 14 желтоқсанда құрама бапкері боп қайтадан Талғат Байсуфинов тағайындалды. 2022 жылғы әлем чемпионатының іріктеуінде де Қазақстан үш ұпаймен соңғы орында қалды. Турнир барысында Байсуфинов құрамды жиі ауыстыра берді, ресми ойындарды сынақ ойындарына айналдырып жіберді, бір сөзбен айтқанда, нақты оптималды құрамды таба алмады. Нәтижесінде 2021 жылы 13 қарашада сырт алаңда Франциядан 0:8 есебімен ұтылып, тарихтағы ірі жеңілістер антирекордың жаңартты.

2022 жылы наурыз айында Андрей Карпович бапкер қызметін атқарушы боп тағайындалды. Ол 2 ойын өткізгеннен кейін, оның орнына ресейлік маман Магомед Адиев келді. Адиев Қазақстан құрамасы тарихындағы ең табысты бапкер атана бастады: Сол жылы УЕФА Ұлттар лигасының С дивизионында төрт кездесуде жеңіске жетіп (Словакияны екі рет, Әзірбайжан мен Беларусті 1 реттен), В дивизионына жолдама алды. Құрама бұрын-соңды УЕФА қарамағындағы турнирлерде топ жарған емес. Жыл соңында құрамамен келісім шартты 2024 жылға дейін созды.

2024 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеуінде де Қазақстан жақсы ойнады. Алғашқы төрт турдың үшеуінде қарсыластарын ұтты (сондай-ақ қатарынан үш кездесуде, бұл УЕФА туы астында бұрын соңды болмаған жетістік). Жеңілген құрамалар қатарында Сан-Марино, Дания, Солтүстік Ирландия болды.

Жетістіктері Өңдеу

Аймақтық турнирлер Өңдеу

УЕФА Өңдеу

  • Ұлттар лигасының С3 тобының жеңімпазы: 2022

Құрамы Өңдеу

Ағымдағы құрам Өңдеу

  • Келесі ойыншылар УЕФА Еуро-2024 іріктеу ойындарына шақырылды.[3]
  • Матч күндері: 2023 жылғы 16 және 19 маусым
  • Қарсылас:   Сан-Марино және   Солтүстік Ирландия
  • Ойын саны мен голдар санағы: 2023 жылдың 26 наурызы түзетілген,   Дания құрамасына қарсы ойыннан кейін
Ойыншылар Туған күні          Клубы          Ойын Гол
Қақпашылар
#12 Игорь Шацкий 11.05.1989   "Шахтер" 17 (-21)
#15 Бекхан Шайзада 28.02.1998   "Ордабасы" 0 0
# Данил Устименко 08.08.2000   "Қайрат" 0 0
Қорғаушылар
#2 Сергей Малый 05.06.1990   "Ордабасы" 64 1
#21 Абзал Бейсебеков 30.11.1992   "Астана" 40 0
#22 Александр Марочкин 14.07.1990   "Тобыл" 32 0
#11 Ян Вороговский 07.10.1996   "Астана" 31 2
#3 Нұралы Әліп 22.12.1999   "Зенит" 23 0
#23 Темірлан Ерланов 09.07.1993   "Ордабасы" 17 1
# Марат Быстров 19.06.1992   "Ахмат" 17 0
#18 Тимур Досмағамбетов 01.05.1989   "Астана" 16 0
#16 Михаил Габышев 02.01.1990   "Астана" 8 1
# Әлібек Қасым 27.05.1998   "Ақтөбе" 2 0
#5 Лев Скворцов 02.02.2000   "Химки" 1 0
Жартылай қорғаушылар
# Исламбек Қуат 12.01.1993   "Астана" 54 6
#8 Асхат Тағыберген 09.08.1990   "Ордабасы" 44 1
#19 Бақтияр Зайнутдинов 02.04.1998   "Бешикташ" 28 11
#7 Аслан Дарабаев 21.01.1989   "Астана" 18 1
#20 Рамазан Оразов 30.01.1998   "Копер" 14 0
# Елхан Астанов 21.05.2000   "Астана" 9 1
# Еркін Тапалов 03.09.1993   "Қызылжар" 6 0
#6 Максим Самородов 29.06.2002   "Ақтөбе" 5 1
#14 Арман Кеңесов 04.09.2000   "Ақтөбе" 0 0
Шабуылшылар
#17 Абат Айымбетов 07.08.1995   "Астана" 28 7
# Артур Шушеначев 07.04.1998   "Қайрат" 6 0
# Владислав Прокопенко 01.07.2000   "Астана" 0 0
# Вячеслав Швырев 07.01.2001   "Қайрат" 0 0

Бас жаттықтырушылар Өңдеу

2023 жылғы 26 наурыздағы жағдай бойынша[4].

Жұмыс уақыты Жаттықтырушы О Ж Т Ұ Ж%
1 маусым 1992 — 25 қазан 1992   Бақтияр Байсейітов 7 4 3 0 57.14
11 сәуір 1994 — 17 сәуір 1994   Бауыржан Баймұхамедов 4 1 2 1 25.00
27 желтоқсан 1995 — 8 қараша 1997   Серік Бердалин 20 6 4 10 30.00
1 желтоқсан 1998 — 12 желтоқсан 1998   Сергей Гороховадацкий 5 2 1 2 40.00
20 наурыз 2000 — 7 қазан 2000   Ваит Талғаев 9 5 0 4 55.56
10 желтоқсан 2000 — 10 желтоқсан 2000   Владимир Фомичев 1 0 0 1 0.00
12 сәуір 2001 — 7 шілде 2002   Вахид Масудов 9 4 4 1 44.44
12 ақпан 2003 — 28 сәуір 2004   Леонид Пахомов 9 0 2 7 0.00
8 қыркүйек 2004 — 12 қазан 2005   Сергей Тимофеев 13 0 1 12 0.00
12 ақпан 2006 — 10 қыркүйек 2008   Арно Пайперс 36 7 11 18 19.44
11 қазан 2008 — 12 қазан 2010   Бернд Шторк 14 3 0 11 21.43
9 ақпан 2011 — 15 қазан 2013   Мирослав Беранек 24 5 6 13 20.83
5 наурыз 2014 — 13 қазан 2015   Юрий Красножан 17 3 6 8 17.65
26 наурыз 2016 — 27 ақпан 2017   Талғат Байсуфинов 5 2 1 2 33.33
27 ақпан 2017 — 8 қаңтар 2018   Александр Бородюк 7 0 1 6 0.50
1 наурыз 2018 — 17 қаңтар 2019   Станимир Стоилов 5 2 1 2 50.00
19 қаңтар 2019 — 9 желтоқсан 2020   Михал Билек 18 5 3 10 0.33
14 желтоқсан 2020 — 9 наурыз 2022   Талғат Байсуфинов 9 1 3 5 0.16
9 наурыз 2022 — 27 сәуір 2022   Андрей Карпович 2 1 0 1 50.00
27 сәуір 2022 — қазірге дейін   Магомед Адиев 10 5 1 4 50.00

О — ойындар, Ж — жеңістер, Т — тең түскен ойындар, Ұ — ұтылыстар, Ж% — жеңіс пайызы

Жылдар бойынша ФИФА рейтингі Өңдеу

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
  153   163   156   107   102   123   120   98   117   136   147   137   135   112   137   125   138   138   142   128   139   132   98   137   119   118   122   125   113

Дереккөз: FIFA/Coca-Cola Men's Ranking  (ағыл.)

Рекордшылар Өңдеу

2023 жылғы 26 наурыздағы жағдай бойынша[5].

Жуан жазумен жазылған ойыншылар Қазақстан құрамасында әлі де белсенді.

 
Самат Смақов Ұлттық құрама сапында ең көп ойын өткізген футболшы (76 матч).
Ең көп ойын өткізгендер
# Футболшы Ойын Гол Жылдар
1 Самат Сымақов 76 2 2000–2017
2 Рұслан Балтиев 73 13 1997–2009
3 Сергей Малый 64 1 2014–
4 Нұрбол Жұмасқалиев 58 7 2001–2014
Юрий Логвиненко 58 5 2008–2022
6 Андрей Карпович 55 3 2001–2014
7 Исламбек Қуат 54 6 2015–
8 Сергей Хижниченко 52 8 2009–
9 Бауыржан Исламхан 50 3 2012–
10 Дмитрий Шомко 48 2 2011–
 
Рұслан Балтиев 13 гол соққан Қазақстанның үздік бомбардирі.
Үздік бомбардирлер
# Футболшы Гол Ойын Арақатынас Жылдар
1 Рұслан Балтиев 13 73 0,18 1997–2009
2 Виктор Зубарев 12 18 0,67 1997–2002
3 Бақтияр Зайнутдинов 11 28 0,39 2018–
4 Дмитрий Бяков 8 33 0,24 2000–2008
Сергей Хижниченко 8 52 0,15 2009–
6 Абат Айымбетов 8 29 0,25 2019–
Нұрбол Жұмасқалиев 7 58 0,12 2001–2014
8 Игорь Авдеев 6 27 0,22 1996–2005
Олег Литвиненко 6 28 0,21 1996–2006
Сергей Остапенко 6 42 0,14 2007–2014
Исламбек Қуат 6 54 0,11 2015–
  • Ең кеш дебют: Юрий Ишутин, туғанына 37 жас, 20 күн болғанда 1996 жылы 12 маусымда құрамадағы алғашқы кездесуін өткізген.
  • Ең ерте дебют: Жамбыл Көкеев, туғанына 17 жас, 4 ай, 27 күн болғанда 2006 жылы 14 ақпанда Иордания құрамасымен болған ойында алғашқы кездесуін өткізген.

Матчтар санағы Өңдеу

Төменде Қазақстан ұлттық құрамасының басқа елдердің құрама командаларына қарсы шығу статистикасы келтірілген. Деректер 2023 жылғы 20 маусымдағы жағдай бойынша түзетілген[6].

Халықаралық турнирлер санағы Өңдеу

Әлем Чемпионаты Өңдеу

Жыл Турнир раунды Орын Ойын Ұтыс Тең ойын Жеңіліс Ұпай Соққан добы Жіберген добы
  1998 Квалификациядан өте алмады 5 12 5 3 4 18 22 21
   2002 Квалификациядан өте алмады 2 6 4 2 0 14 20 2
  2006 Квалификациядан өте алмады 7 12 0 1 11 1 6 29
  2010 Квалификациядан өте алмады 5 10 2 0 8 6 11 29
  2014 Квалификациядан өте алмады 5 10 1 2 7 5 6 21
  2018 Квалификациядан өте алмады 6 10 0 3 7 3 6 26
  2022 Квалификациядан өте алмады 5 8 0 3 5 3 5 20

Еуропа Чемпионаты Өңдеу

Жыл Турнир раунды Орын Ойын Ұтыс Тең ойын Жеңіліс Ұпай Соққан добы Жіберген добы
   2008 Квалификациядан өте алмады 6 14 2 4 8 10 11 21
   2012 Квалификациядан өте алмады 5 10 1 1 8 4 6 24
  2016 Квалификациядан өте алмады 5 10 1 2 7 5 7 18
2020 Квалификациядан өте алмады 5 10 3 1 6 10 13 17

Азия Кубогы Өңдеу

Жыл Турнир раунды Орын Ойын Ұтыс Тең ойын Жеңіліс Ұпай Соққан добы Жіберген добы
  1996 Квалификациядан өте алмады 3 4 1 0 3 3 1 6
  2000 Квалификациядан өте алмады 2 4 3 0 1 9 8 3

Ұлттар Лигасы Өңдеу

Жыл Лига Топ Орын Матч Жеңіс Тең Ұтылыс Доп Ұпай
2018/2019 D 1 2 6 1 3 2 8-7 6
2020/2021 C 4 4 6 1 1 4 5-9 4
2022/2023 C 3 1 6 4 1 1 8-6 13

Форма Өңдеу

Жылдар Жеткізуші
1994–1996   Adidas
1996–1998   Puma
1998–1999   Grand Sport
1999–2000   Adidas
2000–2002   Nike
2002–2003   Umbro
2003–2004   Nike
2004–2005   Puma
2005–2008   Diadora
2008–2012   Umbro
2012–2023   Adidas
2023–   Erreà

Дереккөз: FootballShirtsVoltage.com[7]

Дереккөздер Өңдеу

Сілтемелер Өңдеу