Қарағанды облысының ғарыш саласы

Байқоңыр ғарыш айлағы Қызылорда облысының Қармақшы елді мекененінде орналасқан.

1955 жылы 2 ақпанда ракета полигонын, болашақ «Байқоңыр» ғарыш айлағын құру туралы КСРО Министрлер Кеңесінің қаулысына қол қойылды. Ғарыш айлағының аумағы солтүстіктен оңтүстікке дейін 85 км-ге батыстан-шығысқа 125 км-ге созылды. Одан басқа да ғарыш айлағына ракеталардың құлаған сатыларына арналған 22 алау аумағы 4,8 млн. га жер берілген.

Өткен уақытта ғарыш айлағының 1200 ғарыш аппараттары мен планетааралық баллистикалық ракеталар ұшырылған.

50 жыл бойы «Байқоңыр» ғарыш айлағында өте маңызды ғылыми-техникалық шаралар жүзеге асырылды.

Байқоңырды алғаш ашушылардың ішінде біздің жерлестеріміз де болды. Омарбаев Марат Шәріпұлы «Инфракос» Ұлттық аэроғарыш агенттігінің құрамындағы Республикалық кәсіпорнының гендиректоры. Оның қатысуымен «Энергия - Боран» старттық және қондырғы комплекстері Байкоңыр ғарыш айлағының арнайы объектілерімен және де басқа ракета-ғарыш комплекстері құрылды.

Ғарыштық кемелердің қонған жерлерінде өз уақытында мемориалдық іргетастар тұрғызылған. Ғарышкер жер есімдері Қарағанды қаласының құрметті азаматтарының кітабына енген. Ғарышкерлерге арнап Қарағандыда «Қарағанды - космос гавань» атты дөңгелек үстел медалы әзірленген. Олардың есімдері біздің облыстың қалаларының көшесі мен алаңдарына берілген Қарағандыда бірінші ғарышкер Ю.Гагариннің есімінде алаң және В. Терешкова атындағы көше бар.

Қазақстанның тұңғыш ғарышкер-ұшкышы Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров.

Т. Әубәкіров ең алғашқы ғарышкер қазақ. Ол 1991 жылдың 2 қазанында «Союз ТМ-13» траспорттық кемесінде, «Мир» станциясында, кеңестік-австриялық экипаж құрамында кеме командирі, полковник А. Волков пен Австрия өкілі зерттеуші-ғарышкер Франк Фибек ұшқан. Т.О. Т.О. Әубәкіров 1946 жылы 27 шілдесінде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, М. Мамыраев атындағы ауылда дүниеге келген.