Қарағаштар тұқымдасы

Қарағаштар тұқымдасы (Ulmaceae) – қос жарнақты гүлді өсімдіктер негізінен ағаш, сирек бұталарда кездеседі.

Ulmaceae
Ulmus laciniata
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Сабы: Раушангүлділер Тұқымдасы: Ulmaceae Mirb., 1815
T
Genera
Ampelocera Klotzsch Chaetacme Planch. Hemiptelea Planch. Holoptelea Planch. Phyllostylon Benth. Planera J.F.Gmel. br/> Ulmus Карл Линней Zelkova Spach

Жер шарында Қарағаштар Тұқымдасының 6 туысы 50-дей түрі белгілі. Қазақстанда 2 туысы (қарағаш, таудаған), 7 түрі өседі. Қарағаштар өзен жағаларында, сортаң топырақты жерлер мен шөлде, қорымтасты беткейлерде, құмда, жартастарда, жыраларда қаптап өседі. Діңдері жуан, қабығы қара сұр түсті, жыл өткен сайын қалыңдай береді. Тамыр жүйесі топыраққа терең енеді және біраз бөлігі топырақ бетіне жайылып өседі. Бұлардың Биіктігі 10 – 35 м-дей, жапырақтары жай, қауырсын жүйкелі, өркенге кезектесіп орналасады. Жапырағының ерекшелігі – бір бұтақта өскен жапырақ тақтасының мөлшері әр түрлі болуында. Қоңыржай климатта өсетін Қарағаштар Тұқымдасының жапырақтары жыл сайын түседі. Субтропиктік, тропиктік аймақтарда Қарағаштар Тұқымдасының жапырақтары жартылай түседі, араларында мәңгі жасыл түрлері де кездеседі. Қоңыржай аймақта қарағаштың гүлі бүршікте жаздың басында дамығанымен, келесі жылы ғана гүлдейді, бүршікте бітеугүлі 10 ай сақталады. Орта Азия, Жерорта теңізінде өсетін қарағаштар қаңтар мен ақпанда; субтропиктік аймақта өсетін түрлерінде сол жылдың күзінде гүлдейді. Бұлардың гүлдері бүршікте 3 – 4 ай ғана сақталады. Гүлшоғыры күзде жапырақтарының көбі түспей тұрғанда дамиды. Гүлдері жай гүлсерікті, дара және қос жынысты. Гүлінде 4 – 8 тостағанша жапырақшасы, 4 – 8 аталығы, бір аналығы болады. Аналық жатыны бір ұялы, аузы қос тілімді. Жемісі – қанатшалы жаңғақша. Қарағаштар Тұқымдасы 500 жылға дейін өсіп тұрады. Қарағаштар Тұқымдасына жататын ағаштардың тінінен бөлінетін шырышты сұйықтықтың зиянды бактерияларды жоятын қасиеті болғандықтан халық медицинасында қолданылады. Тұқымынан бағалы техникалық май алынады. Сүрегі шірімейтіндіктен кеме, көпір құрылысында кеңінен қолданылады. Мәдени түрлерімен көшелерді, аулаларды, саябақтарды көгалдандырады.