Қарын безі

Қарын безі (glandula ventriculis, лат. glandula — без, ventriculus — қарын, асқазан) — безді қарынның кілегейлі қабығы өзіндік тақташасында орналасқан қарапайым түтікше без. Құрылысы мен сөл бөлу сипатына байланысты қарын безі кардиальды, фундальды (қарын түбі) және пилорикалық (қақпалық) болып үш түрге бөлінеді. Кардиальды без қарын кілегейлі қабығының өңештің қарынға ашылатын тесігі маңындағы аймағында орналасады. Пішіні түтікше келген бездің секрет бөлетін соңғы бөлімі тарамдалып жатады. Бездің қабырғасы негізінен кілегейлі клеткалардан құралған. Олардың аралығында негізгі және көмкерме (париетальды) жасушалар кездеседі. Кардиальды без сөлі құрамында крахмалды ыдырататын амилоидты ферменттер болады. Безді қарынның негізгі безі — қарын түбі безі. Оның секрет бөлетін соңғы бөлімі тарамдалмаған немесе нашар тарамдалған. Түтікше без үш бөліктен: без мойынынан, без денесінен және без түбінен тұрады. Мойын бөлігі қабырғасын көбеюге бейім, камбиальды қызмет атқаратын және өзінен кілегейлі бөлінді бөлетін кілегейлі жасушалыр – құрайды. Цитоплазмасы солғын көгілдір түске боялған кілегейлі мукоциттердің жалпақ ядролары клетканың базальды бөлігінде, яғни негіздік жарғаққа жақын жатады. Бездің денесі мен түбінің қабырғасын пепсиноген ферментін бөлетін, цитоплазмасы базофильді боялған дөңгелек ядролы негізгі жасушалар құрайды. Бұлардың аралықтарында мукоциттер кездеседі. Негізгі жасушалардың сыртқы борпылдақ дәнекер ұлпалық жағында тұз қышқылын түзуге керекті хлоридтерді бөлетін көмкерме (париетальды) жасушалар негізгі жасушаларға жанаса орналасады. Без қабырғасында жекеленген эндокринді (аргирофилді) жасушалар да кездеседі. Пилорикалық без қарынның кілегейлі қабығының он екі елі ішекке шығар аймағында орналасады. Бездің секрет бөлетін соңғы бөлімі қысқа және тарамдалып жатады. Пилорикалық бездің қабырғасын негізінен мукоциттер құрайды. Қарын безі сөлінің құрамында пепсин ферменті, тұз қышқылы және кілегей болады.