Қатысушы:Жангалиева Жайнагуль/зертхана

Орналасқан жері: Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданы, Шетпе селосынан 17 км солтүстік-батыс бағытта орналасқан. Координатасы: N 44 ° 15 ∙ 22.72", Е 52° 0 20.73" Ескерткіштің сипаттамасы: Маңғыстау облысы әкімдігінің 2010 жылғы 28 шілдедегі № 279 қаулысы бойынша жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген. Қазіргі таңда Маңғыстау облысы әкімдігінің 2018 жылғы 5 қаңтар №3 қаулысы бойынша жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген. "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" бағдарламасы аясында "Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы" жобасы бойынша өңірлік маңызы бар қасиетті нысындар тізіміне енген. Тарихи-деректер, аңыз-әңгімелер: Кейбір аңыздар бойынша, бұрынырақта Шерқаланың төбесінде кішкене қалашық болған. Халық сол жерде өмір сүріп, дұшпандардың шабуылынан қорғанған екен. Шерқала жайындағы аңыздардың бірінде, ертеректе қаптаған жаулардан бір топ айбынды жауынгерлер тауды қорған еткен делінеді. Олар жаумен жолбарыстарша алысыпты. Тауды қорғаушылардың қалғаны тау ішіндегі жерасты жолдарына тығылып, сол жерде мәңгі қалып қойыпты. Осындай батырлық пен тәуелсіздіктің тірегі - Жолбарыс қала немесе Шерқала деген атау осылай пайда болған. Келесі бір аңыз бойынша, тауға жасырынған жауынгерлер суы бар терең құдықтың есебінен қоршауда ұзақ отырған. Қоршауға алған жаулар тауда жер асты жолын жасап, құдықты бітеп тастаған. Шерғала (Шерқала) - VIII - IX ғасырларда араб шапқыншылығы кезінде шыңда жасалған бекініс - қала ретінде белгілі болған. Қамалтау арыстанды еске түсіретін, сондықтан оны "Арыстан - қала" деп атап кеткен болатын. Ақтау қаласының маңында орналасқан облыстың басты ескерткіштерінің бірі - саз, әктас, құмтас, борлы тастардан қабаттап салынған, жұмбақтарға толы Шерқала тауы. Маңғыстау облысы Маңғыстау ауданы Шетпе ауылының жанында. Оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай 95-100 км шамасында созылып жатыр, ені 15-20 км. Абсолюттік биіктігі 332 (Астаусалды тауы) Шерғала Шетпе қаласынан алыс емес, Ақтау қаласынан 170 км жерде ерекше формадағы бір жалғыз тұрған аттас таудың маңында орналасқан. Шерғала Бұхарамен және солтүстік жерлерімен жүз жылдай уақытта сауда жүрген керуен жолында құрылды. Бұл қала жүз жылдықты қамтиды. Шерқала тауы - ежелгі жер сілкіністері нәтижесінде пайда болған төрткүл ақ бор тау. Шерқала тауының биіктігі 308 м. Шерқаланың жақын маңайында шар тәрізді тастар мен тұтас гранитті сомтастар көптеп ұшырасады. Таудың солтүстік бөлігі үздіксіз соққан желдің әсерінен қажалып, өзгеріске ұшыраған. Осы желдің әсерінен оның жан-жағынан пайда болған жеке түзілістерді де байқауға болады. Ал оңтүстік бөлігі мен шығыс жағы тік жарлы. Жоғарғы жағы тегіс, адамның жүріп-тұруына ыңғайлы. Таудың етегінде төбесіне апаратын үңгір бар. Таудың солтүстік жағы XII - XIII ғ.басындағы шағын бекіністі қоныстың қалдықтарымен жалғасып жатыр. Таудың осы бөлігі өмір сүруге қолайлы болған. Мұндағы су шайған арналардың қабырғаларына терең нишалар ойылған, олардың бірінде түйе керуенінің бейнесінің ойылған суреті сақталған. Жүргізілген археологиялық зерделеу ежелде Шерқала тауы көршілес жатқан ортағасырлық Қызылқала қаласымен байланысты сауда бекеті болғандығын анықтады. Ежелгі сауда орнынан алтын тиындар (монета) мен тиындар түйірінен тұратын көмбе табылған. Динарлардың негізгі бөлігі Ануштегин әулетінің хорезмшахы - Ала ад-дин Текешке (1193-1200ж.ж) және ұлы Мұхаммед ибн Текешке (1200-1220) тиесілі. Жеті тиын хорезм билеушілерінің ресми ақша бірлігіне ұқсас жасалған. Тиындардың ұқсастығынан алтын тиындардың осы жерде соғылғандығы жөнінде болжам жасауға болады. Ежелгі хорезм аумағында I - III ғ.ғ соғылған мыс тиындардың табылуы негізінде ертеректе және кейінгі антикалық кезеңге дейін Шерқала тауы туралы сауда келісімдерін жүргізу орны болғандығы жөнінде тұжырым жасауға болады. Тауға жақын жерде ерте кезеңде Ақмыш бұлақ суы ағысын жабатын үлкен бөгеттің қалдықтары сақталған және сол жасанды үлкен су қоймасының қалыптасуына ықпал еткен. Қамалдың қабырғасымен мың жылдықтағы бас сүйектерді іздеп, ал егер жолыңыз сәтті болса, кішкене моншақтарды тауып, кірпіштерді және ыдыстарды жандыратын үлкен пештерді зерттеп, қоршаған айналаны көруге болады. Осы жерден біз Батыс Қаратау қара-көк таулардың қырларын көре аламыз. Шерқала - арабша Арыстан қала деген мағынаны білдіреді. Қаланың есіміне араб араласуына қарағанда, Шерқала арабтардың VII - IX ғасырлардағы шабуылына ұшырап, мықты ерлік көрсеткен болса керек, одан кейін хазарлықтар мен хорезмдіктердің тіректі мекеніне айналып, Арыстан қала аталуы ықтимал. Шерқала 50 м биіктігі бар, оңтүстік - батысқа қарай атылғалы жатырған арыстан іспеттес пирамида. Үстіне шығатын жол жоқ, тау жақ беткейіне екі жағына екі бастион қосымша тұрғызылған, қамал қабырғалары табиғи тау тасы мен күйдірілген кірпіштен қаланған. Шығыс бетіндегі бастионнан шатқалдың түбіндегі тунельге жол тартылған. Тунель 5 м жоғарылаған соң, екі бағытқа екі тарау болып, тау үстіне шығады. Таудың басқа жерінде жоғары шығатын жол жоқ. Қарауылшыларға азық-түлік жеткізетін, қарауыл қарауылдайтындардың шығатын жолы осы болуы керек. Қамалдың ұзындығы 300 м бірнеше жүз әскері ат-көлігімен сиятындай. Қамалдың басындағы шың бауырында торғайдың ұясына ұқсас екі-үш адамдық іші өртелген орындар бар. Менің ойымша, бұл орындар күзетшілер немесе садақшыларға арналған орын секілді. Шерқала Маңғыстау облысының төсінде орналасқан тау түзілісі. Сырттай қарағанда адам оны әр нәрсеге ұқсатып жүр. Кейбіреулер төңкерулі кесеге ұқсастса, енді біреулер таудан кәдімгі киіз үйдің бейнесін көреді. Шерқала Қаратаудың орталық және батыс жоталарының ортасында орналасқан тау түзілісі. Әйгілі Жібек жолының қызып жатқан кезінде талайларға көлеңке, пана болған деседі. Кейбір аңыздар бойынша, бұрынырақта Шерқаланың төбесінде кішкене қалашық болған. Халық сол жерде өмір сүріп, дұшпандардың шабуылынан қорғанған екен. Таудың солтүстік бөлігі үздіксіз соққан желдің әсерінен қажалып, өзгеріске ұшыраған. Осы желдің әсерінен оның жан-жағынан пайда болған жеке түзілістерді де байқауға болады. Ал оңтүстік бөлігі мен шығыс жағы тік жарлы. Жоғарғы жағы тегіс, адамның жүріп-тұруына ыңғайлы. Таудың етегінде төбесіне апаратын үңгір бар. Бірақ жергілікті қариялардың айтуынша, онда адамның кіруі қауіпті. Аңыз бойынша, ол жерде өлген адамдардың жандары өмір сүреді екен. Осы жерде әйгілі суретші Тарас Шевченконың өзі келіп пленер жасапты. Поляк суретшісі Б. Залесский де осы жердің пейзажын қағазға түсірген. Жергілікті ақындар болса: "Шерқала таудың бөркі еді, Айрақты таудың көркі еді" , - деп жырға қосқан. Ал қазіргі кезде Шерқаланың көптеген туристердің сүйікті орнына айналып үлгерді. Местонахождение: Мангистауская область, Мангистауский район, 17 км в северо-западном направлении от села Шетпе. Координаты: N 44 ° 15 ∙ 22.72", Е 52° 0 20.73" Описание памятника: постановлением акимата Мангистауской области от 28 июля 2010 года № 279 включен в Государственный список памятников истории и культуры местного значения. В настоящее время постановлением акимата Мангистауской области №3 от 5 января 2018 года включен в Государственный список памятников истории и культуры местного значения. Входит в список сакральных объектов регионального значения по проекту" Сакральная география Казахстана "в рамках программы" Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру". По некоторым легендам, раньше на холме Шергалы располагался небольшой городок. Народ там жил и защищался от нападения врагов. В одной из легенд о Шеркале говорится, что ранее гора была защищена группой доблестных воинов от врагов. Они расстались с врагом. Остальные защитники горы спрятались в подземные ходы внутри горы и остались там навсегда. Именно так возникло название - Город-Тигр или Шеркала-опора такого героизма и независимости. Согласно следующей легенде, воины, спрятавшиеся в горах, долго сидели на заборе за счет глубокого колодца с водой. Осажденные враги сделали подземный ход в горах и заблокировали колодец. Шергала (Sherkala) - город - крепость, созданный в VIII - IX веках во время арабского нашествия. Замок напоминал льва, поэтому его называли "Львом - городом". Один из главных памятников области, расположенный недалеко от города Актау - гора Шеркала, полная загадок, сложенная из глины, известняка, песчаника, мелового камня. Возле села Шетпе Мангистауского района Мангистауской области. С юго-запада на северо-восток тянется около 95-100 км, ширина 15-20 км. Абсолютная высота 332 (Гора Астаусалды) Шергала находится недалеко от города Шетпе, в 170 км от города Актау, недалеко от одноименной горы необычной формы. Шергала была основана на караванном пути, где около ста лет торговалась с Бухарой и северными землями. Этот город охватывает столетие. Гора Шеркала-гора Торткуль-белый мел, образовавшаяся в результате древних землетрясений. Высота горы Шеркала составляет 308 м. в непосредственной близости от Шеркалы находится большое количество шарообразных камней и сплошных гранитных сомтас. Северная часть горы подверглась разрушению и изменению из-за непрерывных порывов ветра. Из-за этого ветра также можно наблюдать отдельные образования, образовавшиеся со стороны. А южная часть и Восточная-крутые овраги. Верх плоский, удобен для передвижения человека. У подножия горы находится пещера, ведущая на холм. Северная сторона горы примыкает к остаткам небольшого укрепленного поселения XII - начала XIII в. Эта часть горы была пригодна для жизни. Здесь на стенах размывных каналов высечены глубокие ниши, в одном из которых сохранилось вырезанное изображение каравана верблюдов. Проведенное археологическое исследование показало, что в древности гора Шеркала была торговой станцией, связанной с соседним средневековым городом Кызылкала. В древнем торговом месте был обнаружен клад, состоящий из золотых монет (монет) и зерен монет. Основная часть динаров принадлежит хорезмшаху - Ала ад-Дину Текешу из династии Ануштегинов (1193-1200 гг.) и его сыну Мухаммеду ибн Текешу (1200-1220). Семь монет были сделаны по аналогии с официальной денежной единицей хорезмских правителей. По аналогии с монетами можно сделать предположение, что золотые монеты были забиты здесь. На основании находок медных монет I - III в. до н. э. на территории древнего Хорезма можно сделать вывод о том, что до и после античного периода гора Шеркала являлась местом проведения торговых соглашений. Недалеко от горы в ранний период сохранились остатки большой плотины, перекрывающей течение Акмышской родниковой воды и способствовавшей формированию этого искусственного большого водохранилища. Со стеной замка можно искать черепа тысячелетия, а если путь удался, найти маленькие бусины, исследовать большие печи, которые сжигают кирпичи и посуду, и осмотреть окрестности. Отсюда мы можем увидеть вершины темно-синих гор Западного Каратау. Шеркала-по-арабски Лев означает Город. В отличие от арабского вмешательства в название города, Шеркала, вероятно, совершил сильный подвиг, подвергшись нападению арабов VII-IX веков, после чего стал опорным местом для хазар и хорезмийцев и стал городом-Львом. Шеркала представляет собой пирамиду высотой 50 м, похожую на льва, который собирается стрелять на юго - запад. На склоне горы с обеих сторон возведены два бастиона, стены замка сложены из природного горного камня и жженого кирпича. От бастиона на восточной стороне проложен путь к тунелю на дне ущелья. После того, как Тунель поднялся на 5 м, два гребня в обе стороны и вышел на гору. В другом месте горы нет высокого выхода. Это должен быть выход караульных, которые доставляют стражникам продукты. Длина замка составляет 300 м. Несколько сот солдат на конном транспорте. На вершине замка есть места, где сожжены два-три человека, похожие на Гнездо воробья. Я думаю, что эти места похожи на места для охранников или лучников. Шеркала-горное образование, расположенное в груди Мангистауской области. Внешне человек делает его похожим на каждого. Кто-то похож на перевернутую чашу, кто-то видит изображение обычной юрты с горы. Шеркала-горное образование, расположенное в центре Центрального и западного хребтов Каратау. В разгар знаменитого Шелкового пути у многих была тень, убежище. По некоторым легендам, раньше на холме Шергалы был небольшой городок. Народ там жил и защищался от нападения врагов. Северная часть горы подверглась разрушению и изменению из-за непрерывных порывов ветра. Из-за этого ветра также можно наблюдать отдельные образования, образовавшиеся со стороны. А южная часть и Восточная-крутые овраги. Верх плоский, удобен для передвижения человека. У подножия горы находится пещера, ведущая на холм. Но, по словам местных стариков, вход туда человека опасен. По легенде, там живут души умерших людей. Здесь побывал и сам известный художник Тарас Шевченко. Польский художник Б. Залесский также нарисовал на бумаге пейзаж этого места. А сейчас Шергала уже стала излюбленным местом многих туристов. Location: Mangistau region, Mangistau district, 17 km in the North-West direction from the village of Shetpe. Coordinates: N 44 ° 15 × 22.72", E 52° 0 20.73" Description of the monument: by the decree of the akimat of the Mangystau region dated July 28, 2010, No. 279 was included in the State list of historical and cultural monuments of local significance. Currently, by the decree of the akimat of Mangystau region No. 3 dated January 5, 2018, it is included in the State list of historical and cultural monuments of local significance. It is included in the list of sacred objects of regional significance under the project "Sacred geography of Kazakhstan" under the program"Bolashakka bagdar: rukhani zhangyru". According to some legends, early on the hill Sergali was a small town. The people lived there and defended themselves against enemy attacks. In one of the legends about Sherkala, it is said that earlier the mountain was protected by a group of valiant warriors from enemies. They parted from the enemy. The other defenders of the mountain hid in underground passages inside the mountain and stayed there forever. This is how the name appeared-the Tiger City or Sherkala-the support of such heroism and independence. According to the following legend, the warriors who hid in the mountains sat on the fence for a long time due to a deep well with water. The besieged enemies made an underground passage in the mountains and blocked the well. Shergala (Sherkala) - a fortress city created in the VIII - IX centuries during the Arab invasion. The castle resembled a lion, so it was called the "Lion city". One of the main monuments of the region, located near the city of Aktau - mount Sherkala, full of mysteries, made of clay, limestone, Sandstone, chalk stone. Near the village of Shetpe, Mangistau district, Mangistau region. From South-West to North-East stretches about 95-100 km, width 15-20 km. The absolute height of 332 (Mountain Actually) Shergala is located near the city of Shetpe, 170 km from the city of Aktau, near the eponymous mountain of unusual shape. Shergala was founded on the caravan route, where it traded with Bukhara and the Northern lands for about a hundred years. This city spans a century. Mount Sherkala-mount Tortkul-white chalk, formed as a result of ancient earthquakes. The height of mount Sherkala is 308 m. in the immediate vicinity of Sherkala there is a large number of spherical stones and solid granite somtas. The Northern part of the mountain was destroyed and changed due to continuous gusts of wind. Because of this wind, you can also observe separate formations formed from the side. And the southern part and the Eastern part are steep ravines. The top is flat, convenient for human movement. At the foot of the mountain is a cave leading to the hill. The Northern side of the mountain is adjacent to the remains of a small fortified settlement of the XII-early XIII century. This part of the mountain was habitable. Here, deep niches are carved on the walls of the washout channels, in one of which a carved image of a camel caravan has been preserved. Archaeological research has shown that in ancient times mount Sherkala was a trading station connected with the neighboring medieval city of Kyzylkala. A hoard consisting of gold coins (coins) and coin grains was discovered in an ancient trading place. The main part of the dinars belongs to Khorezmshah-Ala ad-DIN Tekesh of the Anushtegin dynasty (1193-1200) and his son Muhammad Ibn Tekesh (1200-1220). Seven coins were made by analogy with the official monetary unit of the Khorezm rulers. By analogy with the coins you can make the assumption that the gold coins were Packed in here. Based on the findings of copper coins of the I-III centuries BC on the territory of ancient Khorezm, we can conclude that before and after the ancient period, mount Sherkala was the place of trade agreements. Not far from the mountain in the early period, the remains of a large dam that blocked the flow of the Akmysh spring water and contributed to the formation of this artificial large reservoir. With the castle wall, you can search for the skulls of the Millennium, and if the path is successful, find small beads, explore the large furnaces that burn bricks and dishes, and explore the surrounding area. From here we can see the peaks of the dark blue mountains of Western Karatau. Sherkala-in Arabic, lion means City. In contrast to the Arab intervention in the name of the city, Sherkala probably performed a strong feat, being attacked by the Arabs of the VII-IX centuries, after which it became a stronghold for the Khazars and Khorezmians and became a Lion city. Sherkala is a pyramid 50 m high, similar to a lion that is going to shoot to the southwest. Two bastions are built on the mountainside on both sides, and the castle walls are made of natural mountain stone and burnt bricks. From the Bastion on the Eastern side, a path is laid to the tunnel at the bottom of the gorge. After the Tunnel climbed 5 m, two ridges in both directions and came out on the mountain. There is no high exit anywhere else on the mountain. This should be the exit of the guards who deliver food to the guards. The length of the castle is 300 m. Several hundred soldiers on horse transport. At the top of the castle there are places where two or three people were burned, like a Sparrow's Nest. I think these places are like places for guards or archers. Sherkala is a mountain formation located in the heart of the Mangystau region. Outwardly, a person makes him look like everyone. Someone looks like an inverted bowl, someone sees the image of an ordinary Yurt from the mountain. Sherkala is a mountain formation located in the center of the Central and Western ranges of Karatau. At the height of the famous silk road, many had a shadow, a shelter. According to some legends, early on the hill Sergali was a small town. The people lived there and defended themselves against enemy attacks. The Northern part of the mountain was destroyed and changed due to continuous gusts of wind. Because of this wind, you can also observe separate formations formed from the side. And the southern part and the Eastern part are steep ravines. The top is flat, convenient for human movement. At the foot of the mountain is a cave leading to the hill. But, according to local old people, the entrance is dangerous for a person. According to legend, the souls of dead people live there. The famous artist Taras Shevchenko has also visited here. Polish artist B. Zalessky also drew a landscape of this place on paper. And now Shergala has already become a favorite place for many tourists.