Үзеңгі

Үзеңгі — ер-тұрман әбзелдерінің бірі. Ердің екі қапталына қайыс бау арқылы тағылады. Екі қабырғасының жоғарғы жағында таралғы өткізетін тесік болады, ал аяқ киімнің табаны тұратын жері тұтас сопақша болып келеді.

Үзеңгі

Ағаш үзеңгі

Археологиялық зерттеулерге қарағанда үзеңгі б.з.б. I-мыңжылдықтан бастап қолданылып келеді. Ол атқа оңай мініп-түсу үшін және ат үстінде мығым отыру үшін пайдаланылады. Жауынгер шауып келе жатқан аттың үстінде үзеңгіге аяғын тіреп тұрып найзасын сілтегенде, оның күші екі есе көбейген.

Қазір ғалымдар атты әскердің пайда болуын үзеңгіні ойлап табумен байланыстырады. Бұл қарапайым зат бүкіл көшпелі өркениеттің алға басуына өз ықпалын тигізген. Қазақ шеберлері үзеңгіні ағаштан, қоладан және темірден жасаған. Ағаш үзеңгілер (солтүстік аудандарда) қайыңнан иілген.

Темір үзеңгілердің сыртын күміспен әшекейлеген. Кейде ою-өрнектер де түсірілген. Дәстүрлі қазақ қоғамында үзеңгінің түрлері (жалпақ табан, торлама, ашамай, т.б.) көп.