Әскери киім-кешек

Әскери киім-кешек – әскери қызметкерлердің фомалы киімдері. Оған мундир, китель, гимнастерка, шалбар, шинель, бас киім т.б. жатады. Бірыңғай үлгідегі киім-кешекті Ресейде алғаш рет 18 ғасырдың басында, Петр І тұсында құрылған тұрақты орыс армиясы кие бастады. Совет армиясы 1922 жылдан бірыңғай үлгімен тігілген сұр шинель, қаракөз көйлек, жаздық ақсұр көйлек, қарасұр шұға шалбар, шлем және жаздық бас киім – фуражка (1924) киюге көшті. 1940 жылы шлем құлақшынмен ауыстырылып, әскери киім-кешек парадта, жорыққа және күнделікті киетін үлгіге айналдырылды. 1943 жылы олар жаздық және қыстық болып бөлінді. 1958 жылы барлық офицерлерге бірыңғай үлгімен бір түстес киім-кешек белгіленді. Жабық жағалы мундир мен китель ашық жағалы кительмен ауыстырылып, көйлекке галстук тағылатын болды. Кезектен әскери қызметкерлерге офицердің киім үлгісі тағайындалды. 1966 жылы Совет армиясының офицерлері мен кезектен тыс әскери қызметкерлерге суық күндері киетін жорықтық жылы көкірекше мен шалбар енгізілді. Генерал, адмирал, офицерлерге синтетикалық плащ, қатардағы жауынгер, сержанттарға бір киер етік берілетін болды.

Жасалатын материалдары

өңдеу

КСРО Министрлер советінің 1969 жылғы шілдедегі қаулысы бойынша осы заманғы жеңіл және химия өнеркәсібінің жетістіктерін ескере отырып, киім-кешектің әскери қызметкерлердің эстетикалық талғамына сай жаңа үлгісі қабылданды. Қатардағы жауынгерлер мен сержанттарға, әскери училище курсанттарына және әскери құрылысшыларға парадтық бір киер үлгі: лавсан аралас жүн матадан тігілген қайырма жағалы мундир, жасыл көйлек, галстук және ботинкамен киетін шалбар белгіленді. Тік жағалы гимнастерка қайырма жағалы жабық кительмен ауыстырылып, шинельдің үлгісі жақсартылды. Бас киімге (фуражка) алтын түстес масақ эмблемамен безендірілген қызыл жұлдыз қадалатын болды, ал жорықтық пилотка бұрынғы күйінде қалды.

Кейбір ережелер

өңдеу

Әуе-десант әскерлері қайырма жағалы китель, ақ-көк жолақты тоқыма кеудеше (тельняшка) және бастарына көк берет киеді. Офицерлер мен кезектен тыс әскери қызметкерлер үшін жаңа парадтық бір киер үлгіге жасыл-көк (құрлықтағы әскерге) және көк (авиация, әуе-десант әскерлеріне) мундир, ақ көйлек, қара не көк галстук, ботинкамен киетін шалбар қабылданды. Маршал, генералдардың бір киер киім-кешегіне жүн матадан тігілген қайырма жағалы (оқамен кестеленген), қос қаусырмалы бозғылт мундир, ақ көйлек пен қара галстук, көк шалбар алынды. Олардың бозғылт шинелі көксұр шинельмен ауыстырылды. Әскери-теңіз флотының офицерлері мен кезектен тыс қызметкерлер үшін ақ китель орнына мақта матадан тігілген ақ тужурка, қара көк жабық китель орнына қайырма жағалы күртеше және алтын түстес (курсанттар үшін ақ) парадтық белбеу енгізілді. Совет армиясының генерал, адмирал, офицерлеріне және кезектен тыс әскери қызметкерлеріне жазда 20°-тан жоғары жылылықта погон, галстук тағып (китель, тужуркасыз), бозғылт түсті көйлек киюге рұқсат етілді. Совет Қарулы күштері әскери үлгіні жауынгерлік ар-намыс пен жинақылықтың символы ретінде ерекше қастерлеп киеді.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ Совет Энциклопедиясы. Алматы қаласы,1976 ж. 3-том, 45-бет
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Uniforms