Іштен жанатын піспекті қозғалтқыштардың циклдары

Жұмыстық денеге, жылулықты жеткізу тәсілдеріне байланысты, барлық, қазіргі кезде, кездесетін жылулық қозғалтқыштарын екі топқа бөлуге болады - сырттан және іштен жанатын қозғалтқыштар.

Бірінші топ

Бірінші топқа жататындары, сондай жылулық қозғалтқыштар, жұмыстық денеге жылулықты жеткізу, яғни жылу процессі қозғалтқыштан бөлек жүргізіледі. Бұған мысал ретінде, булы қозғалтқыштар - булы машиналар және турбиналар. Бұл қозғалтқыштардың жұмыстық денесі болып, су буы атқарады, булы қазанды қондырғыдан алып, оны саптамамен (сопло) турбинаның жұмысшы дөңгелегіне немесе булы машинаның бу бөліп - таратушы құрылғысына беріледі.

Екінші топ

Екінші топқа жататындарына, мына жылулық қозғалтқыштар: оларға жылулықты, жұмыстық денесіне жеткізуді іске асыру тікелей отынды қоспамен, қажетті санды мөлшердегі ауамен қозғалтқыштың ішінде жандырады. Отынның жанғыш бөліктерінің, (С, Н, S) химиялық қоспалар нәтижесінде және ауаның оттегімен қосылып, отынның жану өнімі - газды қоспаны құрайды да, ол іштен жанатын қозғалтқыштың жұмыстық денесі болады. Осы қозғалтқыштар типін, кең ұғымда газды қозғалтқыш деп атайды, себебі, оның отыны ретінде, қандай жанғыш болса да жарайды: қатты, сұйық, газ түріндегі.

Іштен жанатын қозғалтқыштардың (ІЖҚ) газ түріндегі отынмен жұмыс атқаруын, тар мағынада атайды. Ондағы жанғыш газ (генератордың, сұйытылған және басқа), белгілі пропорциялы ауамен араластырады және осындай жанғыш қоспа, қозғалтқышқа кіреді де, отын тұтанады, жанғыш өнім кеңейеді де, жұмыс атқарылады. Сұйық отын - бензин, спирт, керосин, дизельді отындар (газды және солярлы май), мұнай - белгілі мөлшердегі ауамен тозаңды түрінде қозғалтқышқа енгізіледі де, осылардың нәтижелерінде жанғыш қоспа пайда болады. Қатты отынды ІЖҚ-та, тікелей тозаң түрінде жұмысшы кеңістікте пайдалану, әзірше қанағаттанарлық нәтиже берген жоқ, себебі, жанғыш заттарды ауамен жақсы араластыру мүмкіндігі жоқ және қозғалтқыштан, оның күлін алып кету де нәтижесіз болып отыр.