Автоматты бақылау

Автоматты бақылау, машиналар, механизмдер мен аппараттар жұмысын аданың тікелей қатысуынсыз құрал, қондырғылар арқылы бақылау. Ол энергетикада, өнеркәсіпте, транспортпен байланыста көп қолданылады. Автоматиканың негізгі тәсілдерінің бірі. Автоматты бақылау технологиялық процесс параметрлерінің өзгерістерінің басқару мүшелерінің дәл де, тез байқауын, сөйтіп машиналар мен аппараттар жұмысын реттеп отыруын қамтамасыз етеді. Автоматты бақылауының ең қарапайым түрі - автоматты сигнализация. Онда процесс параметрлерінің кейбір шектік немесе аралық мөлшері ғана бақыланады. Автоматты бақылаудың ең кең тараған түрі - визуалдық өлшеу. Электрлік, сондай-ақ температура тағы басқа электрлік шамаларды дәл өлшеп жазу үшін, өлшеу көпірлері мен потенциометрлер пайдаланады. Автоматты бақылау көбінесе бір қондырғымен-ақ өлшеу және сигнал беру қызметін бірден атқара алады. Автоматты бақылау құралдары мен қондырғыларының шығарылатын өнімдер саны есепке алуға, сапасын бақылауға, оны берілген мөлшер, салмақ, қаттылық және басқа көрсеткіштер бойынша сорттауға, сондай-ақ бұйым маркалау жұмыстарын жүзеге асыруға болады. Автоматты бақылаудың механикалық, электро контактылы, контактсыз, фотоэлектрондық және басқа да әдістері бар. Техникада автоматты бақылаудың ультрадыбыстық және радиоактивтік әдістер кеңінен қолданылып жатыр. Кәсіпорындар мен жекелеген өндірістік қондырғыларла автоматты бақылау бір орталыққа шоғындырылады. Яғни өлшеу және сигнал беру қондырғылары бар бір пункттен жүзеге асырылады. Автоматты бақылау телесигнал және телевизиялық өлшеулер арқылы алыстан да жүргізіледі. Өнеркәсіп пен транспорттағы өндірістік процесстерді алыстан автоматты түрде бақылап отыру үшін телевизиялық құралдар пайдаланады. Автоматтандырылған күрделі объектілерде көп параметрлі процесстерді бақылауға тура келеді. Ондай жағдайларда приборлар да көп болуы тиіс. Құрал санын азайту үшін жүгіртпе қондырғылары пайдаланады. Практикада технологиялық процестің жүрісін әр-түрлі себептермен өзгеріске ұшырап отырады. Сол себептерді дер кезінде тек активты бақылау арқылы ашып, өндірістік процесстерді тоқтатпай, оған тиіс түзітулерді енгізуге болады. Ал пассивты бақылауда технологиялық процесс жүрісінде өзгерістер жұмыс процесі тоқтатылғаннан кейін ғана анықталады.