Автономды этика

Автономды этика – адамгершіліктің принциптері мен талаптары сыртқы жағдайлар мен мүдде-мақсатқа тәуелсіз деген идеяға сүйенетін ілім. [1].

Француз ағартушыларының этикалық іліміне қарсы Автономды этиканың принциптерін тұңғыш дамытқан И.Кант болды. Ол өз ілімінде жеке адамның ар-ұятына тән ерекшелік жалпы адамгершілікке негіз болады деген ұғымды дәлелдеп шыгаруга тырысты, сөйтіп адамның жеке басының мүддесі, мінез-құлқы, сыртқы "косымша" әсерге тәуелсіз, "моральдық заңды кұрмет тұту" негізінде жүзеге асырылады деп уағыздады.

Бірақ моральдық заңдылықты әлеуметтік практикамен байланыстырмай, алшақ кету Кантты әуелде априоризмге, сонынан формализмге әкеліп соқтырды. Автономды этика принциптері жөніндегі Канттың идеялары қазіргі заманғы философияның интуитивизм, неопротестантизм бағыттарында өріс алып отыр. Маркстік этика моральдың тәуелсіздігі жөніндегі идеяны ғылымға жат, идеалистік көзқарас деп танып, моральдың қандай да болмасын принциптері тарихи әлеуметтік қажеттілікті білдіреді деп санайды. Мораль коғамдық мүдде мен қажеттіліктің жиынтығын бейнелейді.

Дерекөздер өңдеу

  1. Қазақ телевизиясы. Энциоклопедия. – Алматы: Қазақпарат, 2009, 1-T. ISBN 978-601-03-0070-5.