Агглютиногендер

Агглютиногендер — организмдегі агглютининдердің пайда болуына әкелетін, антигендер.

Агглютиногендер жасушаларда (мысалы, адамдардың эритроциттерінің мембранасында) болады және A мен B латын әріптерімен белгіленеді. Кейбір адамдардың эритроциттерінде агглютиноген-A, ал кейбіреулерінде агглютиноген-B, ал басқаларында агглютиноген-A мен агглютиноген-B, немесе олар тіпті болмайды. Қан топтарын зерттеуде негізгі орынды алатын AB0 жүйесі бойынша адамдарда төрт негізгі топ бар: 0 (I), Α (ΙΙ), Β (ІІІ) және ΑΒ (ІV).

Төрт қан тобының сипаттамасы

Адамдардың қан топтарына бөлінуіне негіз болатын изоагглютинация реакциясы иммундық реакция, ал эритроциттердің агглютинациялық қасиеттері сарысуда сәйкес антиденелер бар антигендер ретінде қарастырылады. Эритроциттерде агглютиногендер, ал сарысуда агглютининдер болады. Агглютинация реакциясы эритроциттердегі агглютиноген қан сарысуындағы сәйкес агглютининмен кездескен кезде жүре бастайды. А және В деп белгіленген екі агглютиноген бар, сәйкесінше екі агглютинин бар: анти-А және анти-В, олар қысқалық үшін α- және β- деп белгіленеді.

Эритроциттерде агглютиногендер не біреуден, не екеуі бірге, не мүлдем болмауы мүмкін; сол сияқты, сәйкесінше, қан сарысуында агглютининдер не біреуден, не екеуі бірге, не мүлдем болмауы мүмкін. Агглютиногендердің көрсетілген таралуының арқасында қанның төрт тобын бөлуге болады, олардың мынандай формулалары бар: 0 (I) αβ, Α (ΙΙ) β, Β (ІІІ) α, ΑΒ (ІV) о.

Агглютиноген-А α-агглютининмен, ал агглютиноген-В β-агглютининмен кездескенде агглютинация жүреді.

0 (I) αβ тобы

Бұл топтың эритроциттерінде А және В агглютиногендері жоқ, сондықтан адам қан сарысуымен агглютинация реакциясын бермейді, өйткені бұл реакцияның құрамдастарының біреуі жоқ. Қан сарысуында екі агглютинин де бар, сондықтан барлық басқа топтардың эритроциттерін агглютиндейді, өйткені олардың эритроциттерінде әрқашан қажетті агглютиноген болады.

ΑΒ (IV) о тобы

Бұл топтағы эритроциттердің құрамында агглютиногендердің екеуі де бар, сондықтан барлық басқа топтардың сарысуларымен агглютинация реакциясын беруге қабілетті, бірақ сарысуда агглютининдер жоқ және адамның эритроциттерімен агглютинация реакциясын бере алмайды. Осылайша, 0 тобы мен АВ тобы қасиеттері бойынша қарама-қарсы.

A (II) β мен B (III) α топтары

A (II) β және B (III) α топтары өзара агглютинацияланады, яғни бір топтың сарысуы екіншісінің эритроциттерімен агглютинация реакциясын береді. Сонымен қатар, бұл топтар 0 (I) αβ және AB (IV) o жоғарыда аталған топтармен белгілі бір байланыста болады; А (ІІ) β және В (III) α тобындағы эритроциттер 0 (I) αβ тобының сарысуымен агглютинацияланады, ал А (II) β және В (III) α сарысулары АВ (IV) тобындағы эритроциттермен агглютинация береді.

Дереккөздер

• Большая медицинская энциклопедия, Видершайн Г. Я. Группоспецифические вещества, 3-ші басылым, Советская энциклопедия, 1977, Гипертроз — Дегенерация — 488—490 беттер
• Большая медицинская энциклопедия, Косяков П. H., Зотиков E. А., Туманов А. К., Умнова М. А. Группы крови 3-ші басылым, Советская энциклопедия, 1977, Гипотиреоз — Дегенерация — 490—503 беттер