Адаптация теориясы - (лат. adaptatio бейімделу, икемделу) орыс. теория адаптации - үндіеуропалық флективті формалардың шығу тегі туралы 19ғ. ортасында ұсынылған ғылыми болжамдардың бірі. Ол бойынша сөз түрлендіруші қосымшалар мен есімдіктер бір-біріне тәуелсіз дербес дамыған, тек кейін грамматикалық мағыналарды білдіру үшін өзара бейімделген. Адаптация теориясысын Ф.Бопптың агглютинация теориясына қарама-қарсы ұсынған - санскрит тілін зерттеуші А.Людвиг. Оның түсіндіруінше, үнді-еуропалық есім мен етістіктің жалғаулары алғашында жинақты сілтеу мағынасындағы негіздерді жасайтын суффикстер болған. Бірақ әр түрлі мағыналар мен қатынастарды білдіру қажеттілігіне байланысты бұл көне негіздер флективті мағына беретін болған да, ал олардың бұрынғы суффикстері жаңа грамматикалық категорияларды білдіруге бейімделген. Адаптация теориясы Боппқа қарсы бағытта эволюция теориясымен сабақтасып жатыр (Ф.фон Шлегель). Агглютинация теориясынан бұрын шыққан, бірақ жақтаушылары аз болған бұл теория бойынша, жалғаулар - алғашқы, ал есімдік - жалғаулардан шыққан кейінгі элементтер деп түсіндіріледі. [1]
Дереккөздер
өңдеу
- ↑ Қалиев Ғ. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі - Алматы. "Сөздік-Словарь", 2005. -440 бет.
