Аджаиб Әл-Бұлдан

Аджаиб Әл-Бұлдан (“Елдер ғажайыптары”) — араб тарихшысы, географ Зәкәрия әл-Қазуинидің (13 ғасыр) шығармасы. Алғаш 1263 жылдан кейін 1275 жылы “Асар әл-билад уа ахбар әл-ибад” (“Қалалар ескерткіштері және Алланың құлдары туралы мағлұматтар”) деген атпен қосымшалармен толықтырылып 2-рет жазылды. Автор шығармасында 50-ге жуық орта ғасыр тарихшыларының, солардың ішінде әл-Жайхани, әл-Жаһиз, әл-Масуди, әл-Бируни, Әбу Дулаф, ибн Фадлан еңбектеріне сүйенеді. “Аджаиб Әл-Бұлдан” жер беті жеті бөлікке бөлінеді, олардың әрқайсысында орналасқан қалалар, таулар мен өзен-көлдер, теңіздер мен аралдарға геогр. сипаттама береді. Шығарма 9-11 ғ-да қазіргі Қазақстан жерін мекендеген оғыз, қыпшақ, қимақ, қарлұқ т.б. түркі тайпаларының орналасуы, кәсібі, мәдениеті, діні жөнінен мағлұматтар беретін құнды дерек болып табылады. Жер шарының картасы беріліп, ондағы түркі тайпаларының орналасуы көрсетілген. “Аджаиб Әл-Бұлдан” 1848 жылы неміс арабтанушысы Ф. Вюстенфельд бастырып шығарды.