Азия ұшпа шегірткесі

Азия ұшпа шегірткесі
	; Female migratory locust
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Буынаяқтылар;
Табы:	Жәндіктер;
Сабы:	Orthoptera;
Кіші сабы:	Caelifera;
Тұқымдасы:	Шегірткелер;
Кіші тұқымдасы:	Oedipodinae;
Тегі:	Locusta;
Екі-есімді атауы
	Locusta migratoria; (Карл Линней, 1758)
Синонимдері
	Acridium migratorium ; Acridium plorans ; Pachytylus australis Saussure, 1884 ; Pachytylus migratorius (Linnaeus, 1758 ; Pachytylus migratorioides (Fairmaire & L.J. Reiche, 1849) ;

‎Азия ұшпа шегірткесі (лат. locusta mіgratorіa) – турақанаттылар отрядының нағыз шегірткелер тұқымдасына жататын жәндіктер.

Сипаттамасы

Олардың мұртшалары қысқа, есту мүшесі құрсақ бөлімінің бірінші сегментінде орналасқан. Үстіңгі қанаттары қатқылдау және олар денесіне жанаса орналасады. Ал астыңғы қанаттары жарғақты әрі жалпақтау болып келеді. Аталықтарының дене тұрқының ұзындығы 35 – 50 мм, аналықтары 45 – 55 мм. Аталықтары артқы санын үстіңгі қанаттарына үйкелеп дыбыс шығарады.

Таралуы

Азия ұшпа шегірткесі Солтүстік Африка мен Еуразияның құрғақ далалы аймақтарындағы өзен, көл жағалауларындағы ылғалды жерлерге жұмыртқа салады. Көктемде одан шала түрленіп дамитын қанатсыз, дене мөлшері кіші дернәсілдер тобы шығады. Олар «жаушоғыл» (кулига) деп аталады, 4 – 5 рет түлеген соң ересек шегірткеге (имагоға) айналады. Жаушоғыл шегірткелер жолындағы жасыл өсімдіктерді тып-типыл етіп жайпап, бір жерден екінші жерге ауысып отырады. Топ құрамындағы әрбір шегіртке өз дене салмағынан 10 есе артық қоректі пайдаланады. Азия ұшпа шегірткесінің ұшатын тобы «ұшпашегірткелер» деп аталады. Шегірткелердің бұл тобы да өте қауіпті. Азия ұшпа шегірткесінің Қазақстанда көбірек жұмыртқа салатын аймағына Сырдария өңірі, Атырау және Батыс Қазақстан облыстарының қамысты алқабы, Балқаш – Алакөл, Ертіс, Зайсан аумақтары жатады.

Азия ұшпа шегірткесінің көптеп көбею жағдайы әрбір 7 – 10 жылда байқалып тұрады. Соңғы 100 жыл ішінде мұндай жағдай Қазақстанда 9 рет қайталанған. 1995 – 2001 жыл аралығында көбеюі ерекше байқалды. Бұл кезде 10 млн га алқап зиянкестерден орасан зор зардап шекті. Бұларға қарсы механикалық, агротехникалық, химиялық және биологиялық күрес әдістерімен қатар адонис, димилин, номолт, матч, римон препараттары қолданылады.

Locusta migratoria cinerascens, аналық дарасы
Locusta migratoria cinerascens, аталық дарасы