Айналыс

Айналыс - экономикада еңбек өнімдері мен басқа да меншік объектісін сатып алу және сату арқылы болатын тауарлы шаруашылыққа тән айырбас нысаны. Айналыстың тікелей айырбастан өзгешелігі - ол ақша арқылы жүзеге асады. Айналыстың тікелей айырбастан өзгешілігі - ол ақшаның дәнекерлігімен жүзеге асады. Тауар иесі алдымен тауарды ақшаға айырбастайды, содан соң ақшаны өзіне қажетті тауарға айырбастайды. Капиталисттік өндірісі әдісі кезінде айналыс өзінің жоғары даму дәрежесіне жетеді. Ол сан алуан түрде болып, экономикалық қатынастардың түрлі сипатын білдіреді.Капиталисттік айеалымды сатып алу үшін сатып алу формуласы арқылы жүзеге асады, бұл жағдайда айналыстың мақсаты мен қозғаушы себебі - тұтыну құндарын айырбастау арқылы пайда табу. Капитализм тұсында тауар айналысы экономикалық заңдардың стихиялық әрекетіне бағынады, ол капиталистер арасындағы бәсеке тартыс пен өндіріс анархия жағдайында болады. Экономикалық дағдарыстар кезінде нарықта тауарларды өткізу үлкен қиындыққа кездесіп отырады. Әлеуметтік қоғамда айналыстың материалдық базасы - әлеуметтік өндіріс, ол екі формада болатын қоғамдық меншік негізінде дамиды. Әлеуметтік айналыс капиталисттік айналыстан түбірінен өзгеше. Социалисттік меншік өндіріс құрал-жабдықтарының айналысында мәнді ерекшеліктер енгізеді.

• Біріншіден, өндіріс құрал жабдығы жеке меншік бола алалмайды, демек өткізілгеннен кейін де өзінің әлеумкттік сипатын өзгертпейді.
• Екіншіден, өндіріс құрал жабдығының айналысы жоспарлы түрде жүзеге асырылады.
• Үшіншіден, өндіріс құрал-жабдығын сатып алу және сату процесі жеке адамның баю мақсатында ұйымдастырылмайды, ол әлеуметтік өндірісті жетілдіру мүддесіне, технологиялық прогреске кең жол ашу үшін, соның негізінде тұтыну заттарын көптеп өндіруді дамытуға, қызмет көрсету саласын жлоға қоюға, сайп келгенде, халықтың әл-қуатын жақсартуға бағытталады.

Кәсіпорындар жоспарлау мен экономикалық ынталандырудың жаңа жүйесіне көшу нәтижесінде тауар айналымының рөлі едәуір арта түседі. Шаруашылықты жүргізуінің жаңа жағдайында өнім өткізу басты көрсеткішке айналады. Өндііріс пен айналым сферасындағы қызметкерлерге төленетін еңбекақы мөлшері көбінесе сатып өткізілген өнім көлеміне байланысты.

Түсініктемелер

• К.Маркс «Саяси экономия сынына»