Айтан Рүстенұлы Байтеленов

	Айтан Байтеленов
Туған жері	Шортай ауылы, Октябрьский ауданы, СҚО
Атағы	Қатардағы жауынгер
Шайқасы	Ұлы Отан Соғысы

Байтеленов Айтан Рүстенұлы (1924 - 1943) — Екінші дүниежүзілік соғыстың даңқты жауынгері, әскери қолбасшы. 1924 жылы Солтүстік Қазақстан облысы, Октябрь ауданы, Шортай ауылында дүниеге келген. 1942 жылы 25 қыркүйекте Солтүстік Қазақстан облысы, Октябрь ауданы, Октябрь АӘК – мен майданға шақырылды. Суворовтың 247 СП 84-гвардиялық Карачевская орденінің атқыштар полкінің құрамында және 1-ші Балтық фронты 11-ші гвардиялық армиясының Қызыл туы дивизиясында соғысқан. Ол танкке қарсы ротаның командирі болған.

Жауынгерлік жол

Айтан Байтеленов ҰОС жылдары шақырылып, армияға 25 қыркүйек 1942 жылы аттанды және әр түрлі бөлімшелерінің құрамына кіріп, Ұлы Отан соғысы барысында көптеген шешуші әскери операцияларға қатысқан: 1943 жылдың 22 ақпанынан 23 наурызына дейін Жиздра шабуылы, 1943 жылдың 12 шілдесінен 5 тамызына дейін Орлов шабуылы, 1943 жылдың 5 тамызынан 15 қыркүйегіне дейін Қарашево-Брянск шабуылы және 1943 жылдың 13-26 желтоқсаны аралығында болған Невельско-Городокск шабуылының соңғы күнінде қаза болды.

Невельско-городок шабуыл операциясы

Городок операциясы 1943 ж — -армия генералы И. Х. Баграмянның басқаруымен 1-ші Балтық майданының оң қанатының шабуыл операциясы Ұлы Отан соғысы кезінде Витебск облысы қалашық қаласы ауданында 1943 жылдың 13-31 желтоқсаны аралығында болды.

Бычиха станциясы бағытында 11-ші гвардиялық және 4-ші соққы армияларының қарсы соққылары жаудың қалалық тобын талқандау, 1943 жылғы Невель операциясының соңғы кезеңінде пайда болған городок шығыңқы деп аталатын плацдарм жою, қаланы меңгеру және Витебск бағытында шабуыл жалғастыру жоспарланды.

Күштерді орналастыру осындай болды. КСРО жағынан 11-ші гвардиялық әскер, 43-ші Армияның бөлімдері, 4-ші соққы армиясының бөлімдері, 3-ші әуе армиясының бөлімдері, 1-ші танк корпусы, 5-ші танк корпусы, 3-ші гвардиялық кавалериялық корпус болды. Германия тарапынан "Орталық" әскер тобының 3-ші танк әскері, "Север" әскер тобының 16-ші армиясының Оңтүстік қанатының әскерлері, Ленинградтың түбінен екі жаяу әскер дивизиясы, "Центр"әскер тобының Оңтүстік қанатынан 5 жаяу әскер және бір танк дивизиясы қосымша жойылды.

11-ші гвардиялық және 4-ші соққы армиясының 1943 жылдың 13 желтоқсаны танк және артиллерияның қолдауымен жаудың қорғаныс жолағын жарып жіберді. 11-ші гвардиялық шабуылда қарсылас күш көрсетті. 14 желтоқсанда 11-ші гвардиялық армияның оң қапталында 1-ші танк корпусы мен 83-ші гвардиялық атқыштар дивизиясы шайқасқа енгізілді. 16 желтоқсанда 1-ші танк корпусы Бычиха станциясының ауданына шығып, 5-ші танк корпусымен қосылды. 20 желтоқсанға дейін ауданның 500 - ден астам елді мекендері босатылды, ал 24 Желтоқсанда 11-ші гвардиялық әскердің әскерлері қаланы жаулап алды.

Операция нәтижесінде әскер 60 шақырымға жылжып, 6 жаяу әскер және жаудың бір танкілік дивизиясын талқандады,қалашық өнерін жойды. 1943 жылдың 24 желтоқсанында қала босатылды.

Соғыстан кейінгі жылдары

Айтан Байтеленов 2011 жылға дейін хабар - ошарсыз деп саналды. Батырдың туыстары ол туралы ақпаратты 70 жыл шамасында іздеген, тек 2011 ылдың шілдесінде ғана ақпараттар табыла бастады. 2014 жылдың 29 қантарында хат келді. Онда Айтан Байтеленов қаза тауып, Беларусия, Витебский облысы, Городок ауданының Моисеенки ауылының территориясында жерленгендігі, кейін Кабище жеріндегі № 2418 жауынгерлік жерленгендігі жайлы жазылған.

Жерлесінің айтуынша Айтан шабуыл майданнан қайтып келгеннен кейін полктің командирінің келесі шайқас дайындалу қажеттілігі жайлы бұйрық алған соң, "Отан үшін алға!" деген белгіден кейін өзінің әскерлерін майданға алып шыққан. Ұрыс барысында жаудың оғы тиеді. Ал сол жерлесі бұйрық бойынша басқа жаралыны қарап болған соң қайтып келген уақытта Айтанды өлгендер мен жараланғандардың да арасынан таба алмапты. [1] ^[1]

Марапаттары

За отвагу медальі

Тағы қараңыз

Дереккөздер

↑ [1]

[1] [1]

[1]