Айтман күмбезі

Айтман күмбезі — сәулет өнері ескерткіші. Маңғыстау облысындағы Үстірттің оңтүстік-шығыс жағында Айтмансу құдығының басында Артық тамымен қатарлас орналасқан.

Айтман күмбезін Айтманұлы Жарылқасын деген азамат әкесі мен өзіне арнап 1897-98 жылдары халық шеберлері ағайынды Дүйсенбай мен Өмір Қаражүсіпұлдарына салдырған. Сәндік порталдарының үш жарты шарға бөлініп, парапеттерінің садақ бейнелі болуы, барабан цилиндрі мен оның күмбезінің шошақ келуі Айтман күмбезі тұлғасына жарасымды тұтастық берген. Күмбез ішіне кіретін есік алдыңғы жақтан шығарылған, ауа райының ашық кездерінде күнге сәулеленіп тұрады. Қабырғалары арасына ұсақ тастар толтырылып мықты болуы үшін көлденең байламдар салынған, екі қатар құрғақ жікпен қаланып, үстінен ылаймен бекітілген. Қабырғаның ішкі беті оюлармен әшекейленіп, ақ, қызыл, қоңыр, көк түстерге боялған. Ойынды қуыстарына қару-жарақ (мылтық, қорамсақ, қанжар, қайқы қылыш, найза) және үй жабдықтарының (дастарқан, самаурын, шәйнек, құман, домбыра) суреті салынып, өсімдік өрнегімен безендірілген.