Амедео Авогадро

Амедео Авогадро (1776 жылы 9 тамыз Турин - 1857) — итальян физигi және химигi. Алдымен заңгер мамандығын алып, одан кейiн физика мен математиканы оқыды. Мүше-корреспондент (1804ж.), академик (1819ж.), ал одан кейiн ғылым академиясының Туриндегi физика-математикалық ғылымдар бөлiмiнiң директоры. 1806 – 1819 жылдары университет лицейiнiң физика мұғалiмi, 1820 – 1822 және 1834 – 1850 жылдары Турин университетiнiң профессоры. Авогадроның ғылыми еңбектерi физика мен химияның әр алуан салаларына (электр, электрохимиялық теория, меншiктi жылу сыйымдылығы, каппилярлық, атомдық көлемдер, химиялық қосылыстардың номенклатурасы және басқалар) арналған.

1811 жылы Авогадро жай газдардың молекуласы бiр немесе бiрнеше атомдардан тұрады деген жорамал айтты. Осы жорамал негiзiнде Амедео негiзгi идеал газ заңдарының бiрiнiң айтылуын (өрнектелуiн), атомдық және молекулалық массаны анықтау әдiсiн анықтады.

Авогадроның молекулалық жорамалын XIX-шы ғасырдың 1-шi жартысындағы физиктер мен химиктер қабылдамады. Авогадро есiмiмен универсалдық тұрақты (Авогадро тұрақтысы (саны)) – идеал газдың 1 молiндегi молекулалар саны – аталады.

Авогадро – молекулалық физикадан алғашқы жетекшi құрал болатын, "Салмақты денелер физикасы, немесе жалпы денелер конституциясы туралы трактат" – төрт томдық (1837 – 1841ж.ж.) еңбектiң авторы.

Қызықты факт

Авогадро үшін химия саласындағы белсенді эксперименттерге Гей-Луссак газ заңдарының ашылуы болды. Авогадро өзінің еңбектерінде қазіргі заманғы терминологияда атом да, молекула да ұғымдарын қосатын газ молекуласы туралы түсінік қолданған.