Амхаралар
Амхаралар (өз атауы — амара) — Эфиопиядағы ең көп таралған халық (20 миллионнан астам адам немесе халықтың шамамен 1/3 бөлігі), негізінен таулы аймақтардың орталық және солтүстік аймақтарында (тарихи провинциялар – Шоа, Гондер және Годжам) тұрады. Негізінен шағын қалалар мен жол бойындағы ауылдарда тұрады.[1]
| Амхаралар | |
| амара | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
20 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуАмхар халқы семит тілдер семьясының эфиопиялық тобына жататын амхар тілінде сөйлейді.[2] Жазуы төл әліпбиіне негізделген.
Діні
өңдеуДіни ұстанымдары: Христиан-монофист, католиктер, протестанттар, мұсылман діндерін тұтынады.[3]
Тарихы
өңдеу13-14 ғ. Амхара — Сайнт және Шоа аймақтарында амхарлар этникалық қауымдастығы пайда болды. Геэз тілінен бастау алған әдеби тілі 17 ғасырда қалыптасты. 14 ғасырдан бастап амхарлар Эфиопия мемлекетіндегі басым этносқа айналды. 1974 ж. ұлттық-демократиялық төңкеріске дейін олар қалыптаса бастаған эфиоп ұлтының негізін (тигр, тиграйлармен қоса) құрады және қала халқының көпшілігі болды.
Кәсібі
өңдеуАхмардың негізгі дәстүрлі кәсібі егістік суармалы егіншілік (дәнді дақылдар), дәстүрлі ауыл шаруашылығы құралы – соқа. Мал шаруашылығы (ірі және ұсақ мал, есек, қашыр), құс шаруашылығы (тауық шаруашылығы), ара шаруашылығы, қолөнер (ұсталық, зергерлік, қыш, тері, тоқымашылық) дамыған.[4]
Тұрмыс салты
өңдеуӘлеуметтік құрылымның негізі – ауыл қауымы, касталық типтегі кәсіби корпорациялар – қолөнершілер, әнші-ертегішілер және т.б. болды.
Үйлену тойлары ерекше. Біріншіден, сыйлық таңдаудың және сатып алудың қажеті жоқ, ол бұл жерде қабылданбайды. Екіншіден, бір-бірін жақсы білмесе де шақырылады. Күйеу жігіт достары мен таныстарының көптігімен мақтануы керек. Тойда үйлену тортының орнына сізге үлкен қаңқадан алынған шикі ет ұсынылады. Шын мәнінде, бұл торттың «баламасы», одан бас тартуға болмайды, бұл сыйламаушылықтың белгісі.[5]
Елді мекендер шашыраңқы орналасқан. Елді мекендердің ортасында бейіт ғибадатхана, оны қоршай ағаш бұтақтары мен қамыстан жасалған лашықтар орналасады.
Ерлер мен әйелдердің дәстүрлі киімдері – шалбар, кестемен әшекейленген белбеуі бар туника тәрізді көйлек.
Негізгі ұлттық тағамы — инжирден пісірілген тұщы нан, бидай, етке қосылатын ащы шәрдәрі (вот), балдан жасалған жеңіл алкоголді сусын (тэдж), кофе.[4]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ ЭФИОПИЯ НАСЕЛЕНИЕ НАРОДЫ ЭФИОПИИ АМХАРА http://www.turlocman.ru/ethiopia/7306 Мұрағатталған 25 қыркүйектің 2022 жылы.
- ↑ Амхара https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/355552
- ↑ Современная энциклопедия АМХАРА https://rus-modern-enc.slovaronline.com/686-%D0%90%D0%9C%D0%A5%D0%90%D0%A0%D0%90
- ↑ a b народы мира / Амхара http://www.etnolog.ru/people.php?id=AMHA
- ↑ Амхара – крайне необычный народ в Эфиопии. Интересные факты об амхаре https://dzen.ru/a/XT9bDgJ6FQCuCt-5