Антиклерикализм

Антиклерикализм - саяси және рухани өмірді, ғылымды, мәдениетті және білім беруді дін мен шіркеудің билігінен азат етуге бағытталған қоғамдық қозғалыс. Жекелеген Антиклерикалдық идеяларды ерте дүние философтары да айтқан. Ортағасырлық Европада Антиклерикализм діни биліктің зиялылар билігінен басымдығы жөніндегі шіркеу ұялатқан идеяға қарсы күрес формасы болды. Феодализмге қарсы буржуазиялық революция идеологиясында Антиклерикализм міндетті элемент ретінде байқалды. Бұл-жас буржуазия идеологтарының шіркеу саясатын сынауынан, буржуазиялық үкіметтердің шіркеудің меншігін мемлекеттік меншікке айналдыру және мемлекеттен шіркеуді бөлуді көздеген заңдарды қабылдауынан көрінеді. Қазіргі замандағы Антиклерикализм тұтас алғанда - бұл жаппай прогресті, бірақ бір текті емес қозғалыс. Антиклерикалдық күреске философиялық, саяси, діни сенімдері әр түрлі адамдар қатысады. Шет елдердегі прогресті пиғылдағы христиан демократтардың Антиклерикализмі коммунизм туы астына топтасқан еңбекшілер Антиклерикализмінен айтарлықтай өзгеше. Көптеген діншіл антиклерикалдар клерикализмді реакционерлердің дінді өз мақсаттарына пайдалануының нәтижесі ретінде ғана қарастырады және клерикализмді мен діннің арасына шек қоя отырып , барлық реакциялық атаулыны жауыққан клерикализм жағына жатқызып, дінді сыннан тыс қалдырады. Дінге сенушілердің Антиклерикализмі ең алдымен клерикализмді туғызушы, қанаушы қоғам негіздеріне қарсы бағытталмағандықтан да, өрісі шектеулі. Антиклерикализм- марксизм пайда болғаннан кейін ғана дәйекті болды. Дәл осы марксизм- ленинизм негізінде коммунистік және жұмысшы партиялары клерикализммен күрестің ғылыми программасын жасады. Коммунистер клерикализм мен діннің ара жігін аша отырып, сонымен бірге дін мен клерикализмді жою туралы мәселені бұқараны әлеуметтік тұрғыдан езудің түрлі формаларын туғызатын қанаушы қағамды, соның ішінде клерикализмді де жоюға тиіс, еңбекшілердің тап күресімен байланыстырады.