Антикоагулянттар

Антикоагулянттар (грек. antі — қарсы және coagulans немесе coagulantіs — ұю, ұйыту) немесе қансұйылтпалар — қан ұюы процесін тежеп, тромб пайда болуын жоятын дәрілік заттар. А. қан ұю жүйесіне әсер етеді. Олар тікелей әсер ететін А, тікелей әсер етпейтін А, сирек жер металдарының тұздары, сондай-ақ лимон және қымыздық қышқылының тұздары болып 4 түрге бөлінеді. Тікелей әсер ететін А-ды (гепарин, гирудин т.б.) қан тамырында тромб пайда болмауы үшін қолданады. Олардың көк тамырға енгеннен кейінгі әсері 4—6 сағатқа созылады. Тікелей әсер етпейтін А. (дикумарин, неодикумарин немесе пелентан, фенилин т.б.) бауырдағы протромбинді тежеу арқылы қанның ұюын азайтады. Олар асқазан-ішек жолдарына жылдам сіңіп, қан сарысуындағы белоктармен байланысады, әсері 24—72 сағаттан кейін басталып, бірнеше күнге созылады. Сирек жер металдарының тұздары (скандий, лантан т.б.) организмге іштен (іn vіvo), және сыртта (іn vіtro) бірден әсер етеді, күші бір тәулікке дейін созылады. Лимон және қымыздық қышқылының тұздары организмге сырттан (іn vіtro) да әсер етеді. А-ды инфаркт миокарды, өкпе артерияларының, ми қантамырларының, шажырқай тамырларының, көздің орталық венасының тромбоэмболиялары, тромбофлебиттері кезінде пайдаланады. Бірақ А-ды геморрагиялық диатездер, бауыр және бүйрек функцияларының бұзылуы, ойық-жара ауруы, рак, септикалық эндокардит т.б. аурулары бар адамдарға қолдануға болмайды.