Антипротон

Антипротон — протонға қатысты антибөлшек. А. мен протонның массасы мен спині бірдей, ал электр және бариондық заряды, магниттік моменті абсолют шамалары жағынан тең де, таңбалары жағынан қарама-қарсы болады. А-ды алғаш 1955 ж. америкалық физиктер О.Чемберлен, Э.Сегре, К.Виганд және Т.Ипсилантис тәжірибе жүзінде протондық үдеткіште (ең жоғ. энергиясы 6,3 Гэв) алды. А. зат ядросындағы протондармен және нейтрондармен соқтығысқанда аннигиляттанады. А. аннигиляттану нәтижесінде орта шамамен 4 — 5 м-мезон пайда болады. Қазіргі үдеткіштерде А-ның аса өткір шоғы алынады.

Антипротон

Протон қарағанда қарсы бөлшек. Терiс электр заряды болады және терiс барион саны, қалған қасиеттер протонның қасиеттерiмен дәл келедi. Берклиге протондардың Калифорниялық университетiнде үдеткiште 1955 жылда тұңғыш рет ашылған. Нәтижелер Physтың журналында жариялаған. Rev.[1 ], өздiң жұмысы физика бойынша нобелдiк сыйлықты оның авторларына 1959 жылдар бойы әкелдi. Қарсы протондар болды ендi биiк ықтималдығы бар нуклондардың энергетикалық соқтығысуларында дүниеге келе алады. Қарсы протондар дәл қазiр протон үшiн көп еселi алып қолданады - қарсы протон коллайдеровтары. Бұдан басқа, қарсы протондар ғарыштық сәулелерде де байқалады.

Протондар мен қарсы протондардың әсерлесуi

Протондармен және қарсы протондардың арасындағы кулонның тартуы, негiзiнен, олардың сабақтас күйi, ұқсас позитрониюдың бiлiмiне алып келуге алар едi. Болғанша көп жылдық зерттеулер, бұл сабақтас күйдiң болудың сенiмдi айғақтары неткенмен алайда, жоқ. Пекиндегi BES-тың коллаборациясын 2009 жылда да қалай протонның сабақтас күйi және (бетте толықтықты қара) қарсы протонның әсер ету болғанын түсiндiрiп жата алған мәлiметтер көрсеттi. Болғанша бұл нәтижелер ғылыми бiрлестiктермен талқылануға жалғастырады. Кез келген басқа қарсы бөлшек, қарсы протон қалай аннигиляциялай алады. Эксперименталдi зерттеулер энергетика протондар және қарсы протондардың аннигиляциясы 4-5 пи-мезон бiлiммен жүретiнiн көрсетедi. Протонның аннигиляциясы және қарсы протонның ықтималдығының биiк энергияларында төмендетедi, және бұл процесстiң қимасы протоны бар протонның соқтығысуын процесстiң қимасына, Померанчуктiң теоремасы бар келiсiмiнде жақындатылады. Қарсы протон осылай аннигиляциялайды