Антропологиялық принцип
Антропологиялық принцип - адамды табиғаттың бір бөлігі, тарихтан тыс, өзгермейтін материалдық және рухани маңызды табиғи нәрсе деп қарайтын философиялық принцип.
Антропологиялық принцип - өзінің классикалық түрінде дуализмге қарсы бағытталған материялықты руханилыққа бағындыра қарайтын идеализмге де қарсы Маркске дейінгі материализмнің бір түрі. Антропологиялық принциптің негізгі кемшілігі - адам санасының қалыптасуында қоғамдық тарихи практиканы ескермеуінде. Антропологиялық принцип Фейербах пен Чернышевскийдің философияларында өзінің ең биік шыңына жетті. Чернышывскийдің пікірінше, Антропологиялық принцип - материализмді қорғаудың нақты түрі, адамның табиғатына лайықты қоғам құрудың бірден-бір дұрыс жолы.
Антропологиялық принцип негізі - "адам мәнәнің бірлігінде". Ол антропологияны "әр жақты ғылымға" айналдырып, сол арқылы адам қоғамының құбылыстарын түсіндірмекші болды да, идеализмге барып ұрынды.
Диалектикалық материализм Антропологиялық принципті сынай отырып, адамның мәні тек жеке адамға тән абстракт емес, өзініңшын мағынасында ол - барлық қоғамдық қатынастың жиынтығы ғана дейді.
Дереккөздер өңдеу
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998