Апатит
Апатит (көне грекше: ἀπατάω - алдаймын, басқа минералдармен жиі шатастырылғандықтан осылай аталып кеткен) - фос-фаттар класына жататын минерал. Химиялық формуласы: Са5[РO4]3(F, Cl, ОН). Гексагонал сингонияда кристалданып, ұзынша, алты қырлы призма тәрізді кристалдар немесе топырақ не конкреция түріндегі ұсақ түйіршік масса құрайды.[3] Түсі ақ, жасыл, көк, қоңыр, күлгін, кейде түссіз келеді. Жылтырлығы шыны не май тәрізді болады. Қаттылығы 5, морт сынғыш, жымдастығы нашар, менш. салм. 3,2 г/см3. Апатит сілті және қышқыл құрамды магмалық жыныстарда (нефелинді сиениттерде), карбонатиттерде, кристалдық тақтатастарда, әр түрлі шөгінді және гидротермал жыныстарда кездеседі. Апатиттің шөгінді жыныстардағы кара сұр, тасберіш (конкреция) пішіндес түрі фосфорит деп аталады. Апатиттің ірі кендері Кола түбегінде, Байкалда, фосфорит кендері Қаратауда, Ақтөбе облысында орналасқан. Апатит фосфор тыңайтқыштарын өндіруде, фосфор қышқылы мен оның тұздарын алуда, қара және түсті металдар және шыны өндірісінде қолданылады.[4]
| Apatite | |
|---|---|
 Апатит | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | Ca5(PO4)3(F,Cl,OH) |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Transparent to translucent, usually green, less often colorless, yellow, blue to violet, pink, brown.[1] |
| Кристал пішіні | Tabular, prismatic crystals, massive, compact or granular |
| Сингониясы | Hexagonal Dipyramidal (6/m)[2] |
| Үгітіндісі | [0001] Indistinct, [1010] Indistinct[2] |
| Агреттары | Conchoidal to uneven[1] |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 5[1] |
| Streak | White |
| Diaphaneity | Transparent to translucent[2] |
| Үлес салмағы | 3.16 - 3.22[2] |
| Polish luster | Vitreous[1] |
| Оптикалық сипаты | Double refractive, uniaxial negative[1] |
| Refractive index | 1.634 - 1.638 (+.012, -.006)[1] |
| Birefringence | .002-.008[1] |
| Pleochroism | Blue stones - strong, blue and yellow to colorless. Other colors are weak to very weak.[1] |
| Dispersion | .013[1] |
| Ultraviolet fluorescence | Yellow stones - purplish pink which is stronger in long wave; blue stones - blue to light blue in both long and short wave; green stones - greenish yellow which is stronger in long wave; violet stones - greenish yellow in long wave, light purple in short wave.[1] |
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b c d e f g h i j k Gemological Institute of America, GIA Gem Reference Guide 1995, ISBN 0-87311-019-6
- ↑ a b c d http://webmineral.com/data/Apatite.shtml Webmineral data
- ↑ Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
- ↑ Қазақ энциклопедиясы I том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|