Апокрифтер

Апокрифтер (көне грекше: ἀπόκρυφος — жасырын, құпия) — шіркеу зиянды және жалған деп жариялаған көне өсиеттік және жаңа өсиеттік шығармалар. Мазмұны жөнінен Апокрифтер шіркеу мойындаған қасиетті жазу кітабынан принципті өзгешелігі жоқ. Таураттық әдебиеттердің біраз бөлігінің Апокрифтерге жатқызылуы шіркеу ішіндегі кескілескен күресті көрсетті. Жеңілген діни топтар күпірлер деп жарияланды, ал сонымен бірге олар аса қызығып оқитын шығармалар да осының кебін киді. Көне өсиеттерді заңдастыру кезінде одан көпшілігі апокалиптік мазмұнда болып келетін әлденше ондаған кітаптар шығарылып тасталды. Бізге көне өсиеттік Апокрифтердің аздаған бөлігі ғана жетті. Олардың фрагмент түріндегі біраз бөлігі 1947 жылы Өлі теңіздегі үңгірлерден табылды. Жаңа өсиеттерді 364 жылы Лаодикей соборының түпкілікті заңдастыруы кезінде отыз шамалы інжіл, онға жуық сыр ашулар, бірқатар үндеу хаттар, сөздер және басқа да шығармалар Апокрифтерге қосылды. Жаңа өсиеттік Апокрифтердің үлкен бөлігі сақталмаған. 4 ғасырдан бастап оларды дін басылары жойып отырған, сондықтан олардың шіркеу әкейлерінің шығармаларында келтірілген атаулары мен үзінділері ғана белгілі. Біздің Апокрифтер жөніндегі мәліметтеріміз 1946 жылғы Хенобоскионда (Египет) гностиктер сектасының қолжазбалар жинағы ашылғаннан кейін байи түсті. Сондай-ақ орта ғасырларда Апокрифтер көбінесе таураттық сюжеттер негізінде (Русьте бас тарту деп аталатын кітаптар) жасалды.