Аппалач тау жүйесі

	Appalachian Mountains
	Range
Елдері	United States, Canada
Өңірі	Newfoundland, Saint Pierre and Miquelon,; Quebec,; Nova Scotia,; New Brunswick, Maine,; New Hampshire,; Vermont,; Massachusetts,; Connecticut,; New York,; Pennsylvania,; Maryland,; Virginia,; West Virginia,; Ohio,; Kentucky,; Tennessee,; New Jersey,; North Carolina,; South Carolina,; Georgia,; and Alabama
Highest point	Mount Mitchell
- elevation	Үлгі:Unit height
Orogeny	Taconic
Period	Ordovician

Үлгі:Geobox image

Аппалач тау жүйесі — Солтүстік Американың оңт.-шығысында 2600 км-ге созыла орналасқан таулар. Ол бір-біріне пераллель орналасқан жоталардың, аңғарлардың, үстірттердің және таулы үстірттердің күрделі жүйесін құрайды. Ені 300-500 км., ең биік жері — Митчелл тауы (2037 м). Тау жүйесінің оңт.-шығысы мен солт. бөлігі кристалды жыныстардан (гнейс, кристалды тақтатас, кварцит) тұрады. Палеозойдың бас кезіндегі қатпарлану нәтижесінде көтерілген. А. т. ж-нің жалғасы Аппалачтың солтүстік-шығысындағы Ньюфауленд аралын алып жатыр. Таудың оңтүстік-батыс бөлігі палеозойдың соңғы кезеңіндегі шөгінді жыныстардың (әктас, құмтас, сазды тақтатас) қатпарлануы нәтижесінде пайда болған. Солт. Аппалачтың жер бедері таулы-үстіртті келеді, Оңт. Аппалачтың жер бедері күрделілігімен, ауа райының қолайлылығымен, жалпақ жапырақты ормандарымен ерекшеленеді. А. т. ж-нің қойнауы тас көмір мен жанғыш газға, темірге, мыс, күміс, кобальт кендеріне бай. Аппалачтың солт-нде климаты қоңыржай, оңт-нде субтропиктік. Дегенмен Атлант мұхитының ықпалымен біршама қолайлы ауа райы қалыптасады. Қаңтар айының орташа темп-сы (солтүстігінде) 12 °C-дан +8°С-ға (оңтүстігінде) дейін, ал шілдеде 18-26°С-ға дейін өзгереді. Жылдық жауын-шашын мөлш. 1000-2300 мм. Жаз айлары ылғалды, бұлтты және жаңбырлы келеді. Өзендердің суы мол, су-электр стансаларын салуға қолайлы, әсіресе, Пидмонт үстіртінен өткен өзендер “сарқырамалар сызығын” құрайды. Теннеси өзенінде 40-қа жуық СЭС салынған. А. т. ж-нде Фанди, Грейт-Смоки-Маунтинс, Мамонт үңгірі, Шенандоа тәрізді бірнеше ұлттық саяжайлар орналасқан.

Дереккөздер

↑ International Appalachian Trail- Newfoundland. Iatnl.ca. Тексерілді, 6 қараша 2010.
↑ Cees R. van Staal, Mineral Deposits of Canada: Regional Metallogeny: Pre-Carboniferous tectonic evolution and metallogeny of the Canadian Appalachians Мұрағатталған 11 наурыздың 2009 жылы., Geological Survey of Canada website

[1] International Appalachian Trail- Newfoundland. Iatnl.ca. Тексерілді, 6 қараша 2010.

[2] Cees R. van Staal, Mineral Deposits of Canada: Regional Metallogeny: Pre-Carboniferous tectonic evolution and metallogeny of the Canadian Appalachians Мұрағатталған 11 наурыздың 2009 жылы., Geological Survey of Canada website

[1]

[2]