Аримаспа

Аримаспа — жартылай аңызға айналған сақ тайпаларының бірі. Алғаш рет бұл туралы грек тарихшысы Герадот дерек берген. Ол патша скифтерінен бөлініп шығып, қазіргі Қазақстанның солт-шығысын мекендеген иирка мен басқада скифтер туралы әңгімесін аяқтайдыда, Исседон тайпасы туралы баяндауға кіріседі. Оның шығысында "жалғыз көзді" аримаспалар онан әрірек "Алтын қорыған самрұқтар" тұрады деген. Б.з.б. 5 ғ. ортасында аримаспалар батысқа қарай көшіп, исседонды ығыстырған, ал исседон скифтерді қудалап, скифтер киммериялықтарды оңтүстік теңіз жағалауындағы ежелгі жерлерінен ығыстырып шыққан. "Жалғыз көзді" аримаспалар жайындағы әңгімені грек-рим жазушылары қайталайды.Оларш, бұл аңыз болмай, шындық болып көрінген, демек , сол тайпаға тән этнографиялық ерекшелікті білдірген. Бұған қараған, сол тайпаның "жалғыз көзді" атануы адамдардың бет жүзін жартылай бояп немесе татуировкалап жүгіруінен болуы мүмкін. Олар мұны қасиетті, игі ниетті болып көріну үшін істеген. Мұндай әдет фракиялықтарда, дақтар мен сарматтарда, агатырларда, Енесейдің ежелгі қырғызында кең тараған. Бұл ғұрып 17 ғасырдағы Енесей тұрғындары туралы орыс құжаттарында кездеседі. Жергілікті ваеводаның мына жұрт неге "жалғыз көзді"? деген сұрағына олардың бір жақ беті көмірмен боялғандықтан бір көзі көрінбей тұр деген жауап болған. Герадоттың айтуынша аримаспа деген тайпаның атауы емес, тек сол халықтың грекша аталуы "arimа - жалғыз, spi - көз". Аримаспа шығыста Байкал көліне дейінгі жерді алып жатқан гипперборейлермен және "алтын қорыған самрұқтармен" Енесей алабы шектескендіктен, олардың мекен солт. Алтай деуге болады.