Армян-түрік соғысы

Армян-түрік соғысы – тәуелсіз Армения Республикасы мен Түркия мемлекеті арасында болған әскери жанжал.

Өткен уақыты

1920 жыл 24 – қыркүйектен 2 желтоқсанға дейін.

Тарихы

1920 жылы сәуір айында Анкарада Осман империясының астанасындағы сұлтандық басқарумен параллель Мұстафа Кемаль басқарған Түркияның Ұлы ұлт жиналысы үкіметі құрылады. Осы жылдың 10 тамыз айында сұлтандық үкіметі Севр келісімшартына отырады. Шарт бойынша Түркияның батыс бөлігі Грек корольдығына, ал Шығыс Анатолия аймағы Арменияның еншісінде болады делінген.

8 қыркүйекте 15-армия корпусын басқаратын Кязым Карабекирдіғ басшылығымен Анкарада Жоғарғы әскери кеңес өтеді. Ол Арменияға соғыс ашу туралы ой тастады.

1920 жылдан бастап екі жыл бойы Ресей большевиктерінің ТАР-ға қарсы тұруда кемалистерге ақшалай, әскери-техникалық жағынан көрсеткен көмектері негізгі рөл ойнады. 1920 жылы 26 сәуірде Кемальдің Ленинге жазған хатына жауап келеді. Көмек көрсетулерін сұраған Түркияға РКФСР 6 мың винтовка, 5 млн астам патрондар мен 17.600 снаряд, 200,6 кг алтын береді.

Хронология

• • 1920 жыл 23 қыркүйек Кязым Карабекирдің басшылығымен, соғыс жарияламастан Арменияға басып кіреді.
• • 24 қыркүйекте Түркия Арменияға соғыс жариялайды.
• • 29 қыркүйек түріктер Сарыкамышты, кейін Ардаганды басып алады.
• • 20 қазаннан 23 қазанда Сурмала маңында болған қанды қақтығыс кезінде армяндықтар қаланы сақтап қалды.
• • 30 қазанда аймақтағы негізгі Карс қамалы құлайды. Осыдан соң Кязым Карабекир бейбітшілікке келуді ұсынады. Армения да келісімін береді.
• • 11 қарашада жауынгерлік әрекеттер қайта туады, сөйтіп 22 қарашада Армения Түркияның бұйырған барлық шартына келісімін береді.