Армян шіркеуінің архитектурасы
Армян шіркеуінің архитектурасы — I ғасырда Армян таулы үстіртіде христиандықтың апостолдық дәуірінен бастап жасалған армян шіркеу ғимараттарының архитектуралық стилі. Ол соңғы 1900 жылда дамыды. Профессор Дикран Коуымжянның (Колумбия университетінің армянтану ғылымдарының кандидаты)[1] айтуынша, армян шіркеуінің сәулет өнерінің бірегей ұлттық стилі 6 ғасырдың аяғы немесе 7 ғасырдың басында пайда болды, бәлкім, христиан сәулетіндегі алғашқы ұлттық стиль болды. Византия, романеск және готика немесе аз белгілі эфиопиялық, скандинавиялық және славяндық стильдер нақты түрде қалыптасты.[2]
Сипаттамалары өңдеу
300 жылы Арменияның ресми діні ретінде христиандық институты армян сәулетінде жаңа өзгерістерге мүмкіндік берді. Алғашқы армян шіркеулері Сәулелендіруші әулие Григорийдің бұйрығымен салынған және көбінесе армяндардың христианға дейінгі сәулет өнерінің кейбір аспектілеріне еліктейтін пұтқа табынушылық храмдарының үстіне салынған. Армян шіркеулерінің жалпы сипаттамалары бар бірнеше ерекше белгілері бар:
- Үлкен Арараттың жанартау конусын еске түсіретін сүйір күмбездері. Конустық немесе жартылай конустық радиалды сегменттелген күмбез немесе күмбез цилиндрлік барабанға күмбезді төбелердің үстіне орнатылады (әдетте сыртқы жағынан көпбұрышты, көбінесе сегізбұрышты)
- Биіктігі жиі шіркеудің ұзындығынан асатын бүкіл құрылымның тік екпіні
- Биік, тар терезелермен вертикалды күшейту
- Тас күмбезді төбелер.
- Толығымен дерлік тастан, әдетте жанартаулық туфадан немесе базальттан тұрады.
- Жіңішке кесілген туфа тақталарынан тұратын композиттік шатыр.
- Фрескалар мен оюлар, егер бар болса, әдетте әшекейленеді және олар бір-бірімен тоғысқан жүзім мен жапырақтарды қамтиды.
- Барабанның бөлігі ретінде күмбезді, күмбезді төбені және тік қабырғаларды қолдау үшін биік құрылымдық аркаларды ауыр пайдалану.
- Базиликаларда да, орталықтандырылған шіркеулерде де күмбезді қолдау үшін қиылысатын шатырлар.
- Сыртқы қабырғаларды, оның ішінде фигураларды мүсіндік безендіру.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Dr. Dickran Kouymjian Мұрағатталған 3 қарашаның 2012 жылы.
- ↑ Arts of Armenia, Architecture Мұрағатталған 31 желтоқсанның 2008 жылы.