ЛСАР Асар- қазақы ортада ауқымды да күрделі і \ мыстардыжұмыстарды ауылдас-руластарының - [[жеті ата|жетіаталық]] и. югамиялық[[экзогамия|экзогамиялық]] ру-қауымның негізгі қүрамдасқұрамдас болігібөлігі іпр.італардыңбіраталардың бірлесе атқару харекетінің атауы (ішіыгмрақ қ. Бірата; Жетіата). Мысалы, [[егіншілік]] іпм і.ігандамыған олкелердеөлкелерде [[арық]], кэрізкәріз қазу, тазалау секілді сулан- п.іру[[суландыру]] жүйесіндегі жүмыстардыжұмыстарды, сондай-ақ, үй түрғызутұрғызу, і.орііқора-қопсы салу сияқты қүрылысқұрылыс жүмыстарынжұмыстарын А. жа- .асар аүжасау лрқылыарқылы атқарған. Қазақ ауылында бір отбасының Кішынанқолынан келмейтін күрделі, көлемді жүмыстардыжұмыстарды атқару \ millүшін бірнеше ауылдың адамдары А.-ғаасарға шақырылады. А,- і IАсарға шақырылгандаршақырылғандар еңбегі үшін төлемақы талап етпейді, Аасарға га іпақырушышақырушы адам оларға жақсы ас эзірлепәзірлеп, дастарқан ІКІІЯДЫжаяды. ¥жымдасыпҰжымдасып жүмысжұмыс істеудің үлкен бір корінісікөрінісі •ісидеп қарауға болатын тағы бір үрдіс батыс қазақтары іініндетілінде «''үме''» деп аталады. ШопШөп шабу науқаны кезінде і і.пқыз-бозбаланың жэнежәне эншіәнші-жыршының жиналатыны- иііжиналатынына байланысты «Үмеге келген үндемей қалмайды» деген микалмақал туған.
ОцтүстікОңтүстік оңірдеөңірде «асаршы» мен «мердігерші» атаулары і.і|>бір мағынада айтыла береді. ЖүмысқаЖұмысқа қатысушылардың і исжас шамасы да, күш қуаты түргысынантұрғысынан жүмысқажұмысқа .і.арамдылыгыжарамдылығы да ескерілді. Мысалы, Шу бойы I л іақтарындақазақтарында дәстүр бойынша қогамдық карекеткеқоғамдық мпқарекетке ысатынқатысатын ер адам жасы 16 жастан томентөмен, 60 жастан жогарыжоғары болмаған. Өйткені А.-ғаасарға катысушықатысушы әрбір адам іірыкарық бойында жатқан суармалы алқаптан жер алуға і икысықақысы бар. Ал жерді кауымныңқауымның еңбекке жарамды ада- мЫадамы алу тиіс. 1888 жылы коктемдекөктемде Ботімбай[[Бөтімбай Сәті|Бөтімбай Сәтінің]] іоганындатоғанында жүмыстыжұысты он бес күнде аяқтаған 28 адамның арқайсысына ені 33 сажын, үз.ұзындығы 66 сажын жер берілген. ІтерЕгер отбасының отағасы қайтыс болса, онда жер үлкен уім.інаұлына немесе жесіріне тиісті болганболған. Олар маусым аралығында жүргізілетін арықты жөндеу, тазалау секілді .і.умыстаргажұмыстарға қатысугақатысуға міндетті болганболған. Тіпті қауым мүімесімүшесі басқа жаққа кетсе де, озөз тоганыныңтоғанының бойында исіггқанжатқан жерге иелігін сақтап қалды (қ. Бөксеріиі).
Дэстүрлі кошпелі ортада қой қыркымды ұйымдастыру, і.ыстаулардагы үйлерді салу мен мал жайланатын орын- шрды түргызу сияқты біршама уақыт пен күш-қайратты Кііжет ететін шараларды атқаруга екі-үш үрпақтан і уратын «бір ата» деп аталатын (орыс деректерінде «хозяйственный аул» немесе «большая неразделенная семья») шама-шарқы жетпегендіктен, корші ауылдың адамда¬ры асарга шақырылды. Аталмыш жэне осы қүралыптас ауқымды шараларды бірлесе атқару кошпелі ортадагы элеуметтік қатынастардың ныгаюының үлкен кепілі болды. Ягни ру-қауымның тіршілік кеңістігінде А.-дың қогамдық қатынастарды үйымдастыру мен реттеудегі орны мен ролі айырьщша болды.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>▼
▲ДэстүрліДәстүрлі кошпелікөшпелі ортада қой қыркымдықырқымды ұйымдастыру, і.ыстаулардагықыстаулардағы үйлерді салу мен мал жайланатын орын- шрдыорындарды түргызутұрғызу сияқты біршама уақыт пен күш-қайратты Кііжетқажет ететін шараларды атқаругаатқаруға екі-үш үрпақтанұрпақтан і уратынтұратын «бір ата» деп аталатын (орыс деректерінде «{{lang-ru|хозяйственный аул»}} немесе «{{lang-ru|большая неразделенная семья»}}) шама-шарқы жетпегендіктен, коршікөрші ауылдың адамда¬рыадамдары асаргаасарға шақырылды. Аталмыш жэнежәне осы қүралыптасқұралыптас ауқымды шараларды бірлесе атқару кошпелікөшпелі ортадагыортадағы элеуметтікәлеуметтік қатынастардың ныгаюыныңнығаюының үлкен кепілі болды. ЯгниЯғни ру-қауымның тіршілік кеңістігінде А.-дыңасардың қогамдыққоғамдық қатынастарды үйымдастыруұйымдастыру мен реттеудегі орны мен ролірөлі айырьщшаайырықша болды.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>
