'''Тілдік жүйе''' табиғи тілдің ішкі заңына лайық (үйлес), сөздік құрам мен грамматикалық құрылыстың тұрақты қарым-қатынасқа түскен элементтерінің бірлігі мен тұтастығы. Тіл белгілі бір жүйе ретінде өмір сүреді. Тілдік жүйе сөздердің әр түрліәртүрлі өзгеріске түсу мен сейлемдесөйлемде тіркесу заңдылықтары анықтайды. Тіл - сөздер мен сөз тіркестерінің белгілі бір заңдылыққа құрылған [[тұрақты жүйелер|тұрақты жүйелерінің]] жиынтығы. Тілдік жүйе тұтас бүтін, ал оның құрамындағы әр бөлік ([[компонент]]) бүтіннің бөлшегі. Әр бөлік өз алдына оңашаланбайды, жүйенің өзге бөлігіне қарамақарсылықтақарама-қарсылықта түзіледі. Сондықтан да Тілдік жүйе ніңжүйенің әр бөлігі Тілдік жүйегіжүйе мәні (қызметі) тұрғысынан қарастырылады. Тіл таңбалар жүйесінің ерекше түрі. Ол екі қалыпта жүйеленген. Бірі тілдік тұлғалар (единицы) қатынасының "тік қалыпта жүйеленген ережелері мен заңдары" (қ. [[Парадигматика]]). Tap мағынада алғанда, Бұл сөз қосымшалары жүйесі ([[морфологиялық парадигма]]: бала, бала-ның, бапабала-ға, бала-мен т. б.). Кең мағынада алғанда, Бұл тіл деңгейлерінде ([[морфология]], [[Синтаксистік талдау|синтаксистік]], [[Лексикалық мағына|лексикалық]], [[Сөзжасам|сөзжасам]]) "тік" қалыпта орныққан Тілдік жүйе жиынтығы. Екіншісі тілдік тұлғалар қатынасының "көлденең" байланыста қалыптасқан жүйесі (қ. [[Синтагматика]]). "КелденеңКөлденең" қалыпты жүйені нақты байқауға болады (қанағат-тан-дыр-ар-лық). Бір сөйлемдегі сөздерді дауыс ырғағымен белубөлу арқылы арқылысейлеушісөйлеуші хабарламаға қатынасын білдіріп отырады (Асан / Меркеге Алмамен барады, Асан Меркеге / Алмамен барады, Асан Меркеге Алмамен / барады). ''"Көлденең"'' қалыпты жүйе тілдің әр түрліәртүрлі деңгейінде бой керсетедікөрсетеді. Тілдік жүйе тілде жоқ, болатын құбылысты да қабылдайды.<ref> Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 ж., 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3 </ref>
