Дау: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
BolatbekBot (талқылау | үлесі) ш wikify, replaced: казақ → қазақ using AWB |
||
1-жол:
'''Дау''' - қазақы ортада руаралық немесе тайпааралық егестерді және осының өршіген түрі - сан алуан тартыстарды білдіретін ұғым. Сондай-ақ дауға ерекше өршігіп ру-қауым деңгейіне жеткен тұлғааралық дау-дамай да жатқызылады. «[[Жеті жарғы]]» заңдар жинағында көрсетілгендей дауды шешу билер мен [[ақсақал
Ертеде қазақы ортада [[даушы|даугерлер]] ел арасындағы құрметті, қадірменді ақсақалдарға жүгініп, дауларын халықтың жөн-жоралғысымен қарап, билік айтуын сұраған. Олардың билігіне разы болмаса, онда даудың әділ шешімін табу үшін халықтың әдет-ғұрыптық заңдарын жақсы білетін, елге танымал биге барып шағымданған.
Қазақтың тұрмысында, әлеуметтік өмірінде үлкен дау-жанжал көбінесе жерге, [[жесір
Ертеректе шешімі қиын даумен би алдына жүгініске барған кісілер ақ және қара қылдан ескен жіп ала барған. Егер дауласқан екі жақ та би шешіміне тоқтаса, билік айтушы айттым - бітті, кестім - үзілді деп, даудың шешілгенін білдіреді де, жіпті қақ ортасынан қияды. Бұл - билік айтқан адамның «аң» пен «караны» ажыратып, қара қылды қақ жарған әділдігін білдіретін семиотикалық таңба. Кейбір деректерге қарағанда, жіпті қарала киінген кемпір кесетін болған. Қазақтар жайлы көптеген маңызды дерек қалдырған [[Янушкевич Адольф|А.Янушкевич]] (1803- 1857) осындай оқиғаның тікелей куәсі болғандығын баяндайды: «Екі
Даулы мәселелер өш алу, есе қайтару мақсатымен емес, гуманистік құндылықтар аясында ел тыныштығын, ағайын татулығын сақтау тұрғысынан қаралған. Дау дұрыс шешімін тапқан жағдайда, айыпкер жасаған қылмысының көлеміне қарай ат-тон айыбын төлеп құтылған.
Қазақы ортада руаралық немесе тайпааралық арасындағы талас-тартысты ту ыстық-рулық қатынастардың шежірелік жосынмен негізделген іргелі принциптері мен нормалары арқылы шешіп отырды. Мұндайда Алдыңа келсе, атаңның құнын кеш деген мақалға негізделген принципке жүгінген.<ref>
== Дереккөздер ==
16-жол:
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
{{stub}}▼
[[Санат:Мәдениет]]
[[Санат:Терминология]]
▲{{stub}}
|