Фосфор: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Batyrbek.kz (талқылау | үлесі) ш уикилендіру, қате |
|||
1-жол:
[[Сурет:Phosphorus.svg|thumb|right|100px|Фосфор ''P'']]
'''Фосфор'''(лат. Phosphorus), P – [[химиялық элементтердің периодтық
Химиялық элементтердің периодтық жүйесінде фосфор III периодта, V топтың негізгі топшасында орналасқан. Салыстырмалы атомдық массасы 31, реттік нөмірі (ядро заряды) 15.
13-жол:
::1s<sup>2</sup>2s<sup>2</sup>2р<sup>6</sup>3s<sup>2</sup>3f
Фосфор косылыстарында -3, +3, +5 тотығу
Фосфордың
== Табиғатта кездесуі
Табиғатта фосфор тау жыныстары мен минералдарда қосылыс түрінде кездеседі. Мысалы, фосфорит және апатитте кальций фосфаты Са<small>3</small>(Р0<small>4</small>)<small>2</small> түрінде болады. [[
Азот тәрізді фосфор да өсімдік пен жануар нәруызының негізгі құрам бөлігі. Фосфор өсімдіктердің дәнінде, жануарлардың сүтінде, қанда, ми мен жүйке ұлпаларында кездеседі. Мысалы, ересек адамдардың сүйегінде 600 г, ет
Барлық сүтқоректілердің сүйегі құрамында фосфор Са<small>3</small>(Р0<small>4</small>)<small>2</small> немесе
== Алынуы
Бос күйіндегі фосфорды алу үшін табиғи фосфатты электр пеште кремний (''IV'') оксиді мен көмірді косып қыздырады. Бөлінген фосфордың буын су астында ақ фосфор Р
:: Са<sub>3</sub>(РО<sub>4</sub>)<sub>2</sub>+ 3SiО<sub>2</sub> + 5С = 3CaSiО<sub>3</sub>+ 5CО↑ + 2Р
== Физикалық қасиеттері ==
Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше
▲Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропиялық түрөзгерісін түзеді. Оның маңыздылары — ақ және қызыл фосфор. Ақ фосфор улы жөне тез тұтанатын болғандықтан аса ұқыптылықты қажет етеді. Оның буымен демалуға болмайды. Ақ фосфорды шыны ыдыста, су астында, сыртынан құм салынған металл банкаға орналастырып сақтайды. Ақ фосфор ауасыз кеңістікте қыздырғанда қызыл фосфорға, ал жоғары қысымда к,қара фосфорға айналады. Қара фосфор аз кездеседі (20-сурет). 6-кестеде ақ жөне қызыл фосфордың қасиеттері салыстырмалы түрде берілген.
== Химиялық қасиеттері ==
| |||