Қырымтатар тілі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Қырымтатар тілі''' - [[түркі тілдері]]нің [[Қыпшақ тілдері|қыпшақ тобына]] жатады.
'''Қырым татарларының тілі''' - түркі тілдерінің қыпшақ тобына жатады. Солтүстік, оңтүстік, орталық аталатын 3 диалектіге бөлінеді. [[Құман тілі|Құман тілінен]] өрбіген орта (аралық) диалекті қазіргі әдеби тілін қалыптастырған. Қырым татарлары 1929 жылға дейін [[араб]], 1938 жылға дейін латын жазуларын қолданды, ал 1938 жылдан кирилл әліпбиіне ауысты, 1992 ж. қайтадан латын әліпбиіне көшті. Қырым татарларының тілінде сөз басындағы кей дауыссыздар мен сөз ішінде келетін қысаң дауыстылар түсіп қалады. Етістіктің болымсыз түрі — мам, -маз қосымшалары арқылы жасалады: алмам, алмазмыз. І жақ жіктеу есімдігінің ілік септігі меним, бизиң болып айтылады. Қырым татарларының тілінде 8 дауысты, 23 дауыссыз [[фонема]] бар, [[фонетика|фонетикасына]] [[үндестік заңы]] тән, [[лексикалық құрам|лексикалық құрамын]] түркі тілдеріне ортақ сөздер құрайды, [[морфологиялық құрылым|морфологиялық құрылымы]] жағынан жалғамалы тілге жатады. Өзге тілден енген сөздер көп кездеседі. Алғашқы жазба мұралары: Жанмұхаммедтің “Исләмгерейдің Польшаға шабуылы” (17 ғ.), Сейд Мұхаммед Ризаның “Ассеб-сейярі” (17 ғ.), т.б.<ref name="source1">Қазақстан Энциклопедиясы</ref><br>▼
▲
Қырым татарларының тілі Қырым түбегін мекендейтін халықтың ұлттық, әдеби тілі. Ресей патшалығының отарлау саясатының зардабынан қырым татарларының басым көпшілігі алыс шетелге ауа көшіп, бас сауғалаған. Қырым татарлары тілінің қалыптасуы [[Алтын Орда]] ыдыраған дәуірмен (XV ғ.) тұстас. Қырым татарларының қазіргі әдеби тілінің негізгі ұйтқысы әуелде құман тілінен өрбіген орталық диалект.
== Пайдаланған әдебиет==
Line 5 ⟶ 9:
{{wikify}}
{{Түркі тілдері}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:
[[ab:Аҟрымҭаҭар бызшәа]]
[[als:Krimtatarische Sprache]]
[[an:Idioma tartre crimeu]]
[[arz:كريمتتارى]]
[[ast:Tártaru de Crimea]]
[[az:Krımtatar dili]]
[[ba:Ҡырымтатар теле]]
[[bat-smg:Krīma tuotuoriu kalba]]
[[be-x-old:Крымскататарская мова]]
[[bg:Кримскотатарски език]]
[[br:Tatareg Krimea]]
[[ca:Tàtar de Crimea]]
[[crh:Qırımtatar tili]]
[[cs:Krymská tatarština]]
[[cv:Крым тутарĕсен чĕлхи]]
[[cy:Tatareg Crimea]]
[[de:Krimtatarische Sprache]]
[[el:Κριμαϊκή γλώσσα]]
[[en:Crimean Tatar language]]
[[eo:Krime-tatara lingvo]]
[[es:Tártaro de Crimea]]
[[eu:Krimeako tatarera]]
[[fa:زبان تاتاری کریمه]]
[[fi:Krimintataarin kieli]]
[[fr:Tatar de Crimée]]
[[gag:Krım tatar dili]]
[[he:טטרית של קרים]]
[[hr:Krimskotatarski jezik]]
[[it:Lingua tatara di Crimea]]
[[ja:クリミア・タタール語]]
[[ko:크림 타타르어]]
[[krc:Кърымтатар тил]]
[[kv:Крымтотара кыв]]
[[lt:Krymo totorių kalba]]
[[mdf:Крымонь татаронь кяль]]
[[mhr:Крымтатар йылме]]
[[mk:Кримски јазик]]
[[nl:Krim-Tataars]]
[[nn:Krimtatarisk]]
[[os:Хъырымаг-тæтæйраг æвзаг]]
[[pl:Język krymskotatarski]]
[[pms:Lenga Crimean turch]]
[[pnb:کریمیائی بولی]]
[[pt:Língua tártara da Crimeia]]
[[ro:Limba tătară crimeeană]]
[[ru:Крымскотатарский язык]]
[[sk:Krymská tatárčina]]
[[sv:Krimtatariska]]
[[szl:Krymskotatarsko godka]]
[[ta:கிரிமிய துருக்கி மொழி]]
[[th:ภาษาตาตาร์ไครเมีย]]
[[tr:Kırım Tatarcası]]
[[tt:Qırımtatar tele]]
[[udm:Крым бигер кыл]]
[[ug:قرىم تاتار تىلى]]
[[uk:Кримськотатарська мова]]
[[zh:克里米亞韃靼語]]
| |||