|
[[File:Imam reza shrine in Mashhad.jpg|270px|thumb|right|Иранның [[Мешһед]] қаласындағы шиитердің имамы Әли «Ризаның» кесенесі. Әлемдегі үлкендігі бойынша Меккедегі [[әл-Харам мешіті]] мен Мединедегі [[Пайғамбар мешіті]]нен кейінгі орынды иеленеді]]
'''Әл-Исна Ашарийа''', «Он екіліктер» - Әли б. Әбу Тәліп әулетінен тараған, бірін-бірі жалғастырған 12 шиит-имамдардың атауы. Бұл атау ең соңғы 12 жас имам «ғайып» болып, [[Шииттер|шиит]]-[[Имам|имамдықтар]] таныған бірқатар имамдардың билік құруы аяқталған соң [[873]] - [[74]] жылдары пайда болды. Әртүрлі имамдық қоғамдардың жойылуына және имаматтың - исна ашарит ілімінің пайда болуына байланысты имамдықтар деген атау бірыңғай исмаилшыларға ауысты. Исмаилшыл [[имам|имамдар]]: ▼
*Әбу-л-Хасан (Лақап аты Әбу Тураб) Әли б. Әбу Тәліп әл-Муртаза («Қалаулы» Куфада [[661]] жылы қайтыс болған);
▲''' Әл-ИснаОн Ашарийаекіліктер''' , «Он({{lang-ar|الإثنى екіліктер»عشرية}} ''әл- исна ′ашария'') — [[Әли б.ибн Әбу ТәліпТалиб]] [[Әли әулеті|әулетінен ]] тараған, бірін-бірі жалғастырған 12 шиит - [[Имам (шииттер)|имамдардың ]] атауы. Бұл атау ең соңғы 12 жас имам «ғайып» болып, [[Шииттер|шиит]]- [[Имам|имамдықтар]]имамилер таныған бірқатар имамдардың билік құруы аяқталған соң [[873]] - —[[ 74874]] жылдары пайда болды. Әртүрлі имамдық қоғамдардың жойылуына және имаматтың - исна ашарит ілімінің пайда болуына байланысты имамдықтар деген атау бірыңғай исмаилшыларға ауысты. Исмаилшыл [[имам|имамдар]]:
*Әбу Мұхаммед әл-Хасан б. Әли әл-Муджтаба («Таңдаулы»,) Мединеде [[669]] жылы қайтыс болған);
*Әбу АбдАллаһх әл-Хусейн б. Әли аш-Шаһид («Азап шеғуші», Кербалада [[680]] жылы қайтыс болған);
[[Әл-Исна Ашария]] шииттерінің он екі имамы<ref name="shia1">[http://d1.islamhouse.com/data/ru/ih_books/single/ru_veroubejde_niya_shiitov_imamitov.pdf Вероубеждения шиитов имамитов — Шейх Мамдух ибн Әли әл-Харби]{{ref-ru}}</ref><ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
*Әбу Мұхаммед Әли б. әл-Хусейн ас-Саджжад («Саждаға бас қойғыш», Мединеде [[713]] жылы қайтыс болған);
2010 ISBN 9965-26-322-1</ref> :▼*Әбу Жағфар Мұхаммед б. Әли әл-Бәкір («Ілім парқын ашушы», Мединеде [[732]] жылы қайтыс болған);
*Әбу# АбдАллаһ[[Әли Жағфарибн б.Әбу МұхаммедТалиб]], ас-Сыддықшииттер оны («ШыншылМұртаза», 765 Мединедеатайды; [[661]] жылы қайтыс болған); .
*Әбу# Ибраһим[[Хасан (немесеибн Әбу-л-Хасан)Әли]] Мусаибн б.Әбу ЖағфарТалиб; әл-Казимшииттер («Ашу-ызаныоны ауыздықтаушы«Муджтаба», Бағдадтаатайды; абақтыдаМединеде [[799669]] жылы қайтыс болған); .
*Әбу-л-Хасан# Әли[[Хусәйн б.ибн МусаӘли]] ар-Ридаибн («ІзгіӘБу ниетті»,Талиб; Тусашииттер маңындағыоны Санабид«Шәһид» мекеніндеатайды; 818Кербалада [[680]] жылы қайтыс болған); .
*Әбу# ЖағфарӘли Мұхаммедибн б.әл-Хусәйн ибн Әли; ат-Такишииттер оны («Дін қағидасын ұстаушы»)Зәйн әл-Жауадабидин» немесе («ҚайырымдыСәджжад», Бағдадтаатайды; Мединеде [[835713]] жылы қайтыс болған); .
*Әбу-л-Хасан# ӘлиМұхаммед б.ибн МұхаммедӘли ан-Наки («Таза»)ибн әл-һадиХусәйн; («Турашииттер жолғаоны бастаушы«Бақыр», Самаррдаатайды; Мединеде [[868732]] жылы қайтыс болған);.
*Әбу# Мұхаммед[[Джафар әләс-ХасанСадиқ|Джафар б.ибн ӘлиМұхаммед]]; әл-Аскаришииттер аз-Закионы («Әділәс-Садиқ», Самаррдаатайды; [[873765 жыл]]/74ы Мединеде жылы қайтыс болған); .
# Мұса ибн Джафар әс-Садиқ; шииттер оны «Казым» атайды; [[Бағдад]]та абақтыда [[799]] жылы қайтыс болған.
*Мұхаммед б. әл-Хасан әл-Худжжа («Құдайлық адамдар үшін «дәлелі») әл-Қаим («Аллаһ әмірін орындаушы») Әл-Мунтазар («Мәдіні күткен»), Шииттердің аңыздарына қарағанда Мұхаммед әкесінің өлімінен кейін ағайып болып кетеді. Оны Мәһди кейпінде қайтып оралады деп шиит-имамдықтар қазірге дейін тосуда.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
# Әли ибн Мұса ибн Джафар әс-Садиқ; шиитер оны «Риза» атайды; [[Тус]] маңындағы Санабид мекенінде [[818 жыл]]ы қайтыс болған.
▲2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
# Мұхаммед ибн Әли ибн Мұса; шииитер оны «Тақий» немесе «Джәууад» атайды; Бағдадта [[835]] жылы қайтыс болған.
# Әли ибн Мұхаммед ибн Әли ибн Мұса; шииттер оны «Нақий» немесе «Һади» атайды; [[Самарра]]да [[868]] жылы қайтыс болған.
# Хасан ибн Әли ибн Мұхаммед; шиитер оны «Зәкий» немесе «Аскәри» атайды; Самаррада [[873]]/[[874]] жылы қайтыс болған.
# Мұхаммед ибн Хасан әл-Аскәри; шииттер оны «Мәһди» немесе «Худжжатул-қаим әл-Мунтазыр» атайды. Олардың сенімі бойынша ол һижри 256-шы жылы туылып, 260-шы жылы аспанға көтерілген. Содан кейін 329-шы жылы әкесінің үйіндегі жертөлеге кіріп, «ғайып» болып кеткен.
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{Islam-stub}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Ислам ағымдары]]
[[Санат:Шииттер]]
[[ar:شيعة اثنا عشرية]]
| 