Торы (ру): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

10 ғасырда өмір сүрген [[Византия]] императоры [[Константин Багрянородный]] еңбегінде [[венгр]], [[печенег]] және [[уз]] тайпалары туралы айтылады. Уз тайпасы орыс жылнамаларында және соларға сүйеніп жазылған [[П.В. Голубовский]], [[Н.А. Аристов]], [[С.А. Плетнева]], [[Н.А. Баскаков]], [[А.М. Хазанов]] зерттеулерінде, көбінесе торки делінеді. [[Аристов]] бұл жұртты 12 ғасырда тарих бетінен өшіп кетті деп санайды. Дегенмен, тіл және тарих деректеріне жітірек үңілсек, 10 – 11 ғасырлардағы торық тайпасы мен қазіргі қыпшақтың торы руы бір ел екеніне, тек этноним тұлғасының аздап өзгергеніне көз жеткізуге болады. Бұл өзгеріс – [[оғыз]], [[қыпшақ]] тілдеріне тән құбылыс. Оларда 11 – 14 ғасырлар арасында бірқатар сөздердің ортасы мен аяғындағы қ, к, ғ, г дыбыстарын түсіріп сөйлеу заңдылығы болған. Мәселен, “Ұлық болсаң – кішік бол”, “Қостың кішігі болғанша – иттің күшігі бол” дейтін нүсқаларда сақталған “ұлық”, “кішік” сөздерінің қазіргі қазақ тілінде “ұлы”, “кіші” болып, сол сияқты “құмған”, “кигіз”, “бігіз” лексемаларының “құман”, “киіз”, “біз” болып айтылатыны осы лингвист. заңдылыққа байланысты. Демек, моңғол шапқыншылығына дейінгі тарихта қатар аталатын уз, торық тайпалары Алтын Орда ыдырағаннан кейін ұзын, Торы деген есіммен қазақ халқын құрау-ға қатынасқаны байқалады. [[Хазанов]] торықтардың бір бөлігі 11 ғасырда қыпшақтарға бағынғанын және бара-бара оларға сіңісіп кеткенін жазады. 9 – 11 ғ-ларда оғыз бірлестігіне кірген торықтар көне заманда қай тайпасымен де одақ болған. Мұны қазіргі Торғай өз-нің атынан да көруге болады.

 

 

'''Торы''' - жылқының түсі. Торы [[жылқы]]ның дене түсі тобылғы түстес, жал-құйрығы мен сирақтары қара қошқыл болып келеді. Жылқының дене түсі тобылғы түстес, жал-құйрығы мен сирақтары қара қошқыл болып келеді. <ref>Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы. Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6</ref>