Орда-Ежен ұлысы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
2-жол:
|атауы = Орда-Ежен ұлысы
|өз атауы =
|статусы = ұлыс
|әнұраны =
|байрақ =
44-жол:
|image_s4 =
|ұраны =
|астана = 1242-1280 [[Орда-Базар]] <br> 1280-1309 [[
|қалалары =
|тілі = [[қыпшақ тілі]]
75-жол:
|қосымша_параметр1 =
|параметр_мазмұны1 =
|Кезең1 = Орда-Ежен ұлысы
|Уақыт1 =
|Жыл1 =
|Кезең2 = Ақ Орда
|Уақыт2 =
|Жыл2 =
|Кезең3 = [[Барақ хан]] және оның ізбасарлары
|Уақыт3 =
|Жыл3 =
128-жол:
|ескерту =
}}
'''Орда–Ежен ұлысы''' — Жожының үлкен ұлының ұпағы — Орда-Еженнің басшылығындағы, [[Алтын Орда]]ның (Жожы ұлысы) шығыс (сол) қанаты. Қазақстандық деректер бойынша атауы: [[Ақ Орда]], ежелгіорыс деректері бойынша: [[Көк орда]]. Бір сөзбен айтқанда автономиялы мемлекет. В [[1309 жыл]]ы, Орда-Ежен ұлысы [[Сасы Бұға]] тұсында Ақ орда деп аталды. [[1361 жыл]]дан бастап, [[Ұрыс хан]]ның тұсында тәуелсіз мемлекет болды.
[[Шибан]]ның өлімінен кейін, 1280 жылы Орда-Ежен ұлысына [[Шибан ұлысы]] қосылды.
== Ұлыс шекарасы ==
Ұлыс шекарасы батысында Мұғалжар тауымен, солтүстігінде сібір ормандарымен, шығысында Ертіс өзенімен және оңтүстігінде Сырдария өзенімен және Балқаш көлімен шектесіп жатты. Шибан ұлысымен қосылғаннан кейін батысында Орал өзенімен тоғысты.
Ұлыс аудандарға бөлінген:
* [[Сығанақ ауданы]], ұлыстың оңтүстігінде. Орталық — [[Сығанақ]].
* [[Ұлытау ауданы]], ұлыстың орталығында. Орталық — [[Орда-Базар]].
* [[Шығыс ауданы]] (Ертіс ауданы) ұлыстың шығысында орналасқан.
* [[Сарайшық ауданы]] ұлыстың батысында орналасқан. Орталық — [[Сарайшық]].
== Ұлыс тарихы ==
Ұлыс тарихын 3 кезеңге бөлуге болады:
* 1-кезең — Орда-Ежен ұлысы
* 2-кезең — Ақ Орда
* 3-кезең — [[Барақ хан]] және оның ізбасарлары
=== 1-кезең ===
=== 2-кезең ===
=== 3-кезең ===
== Орда-Ежен ұлысының хандары ==
=== Өрдүйід әулеті ===
* [[Орда-Ежен|Орда-Ежен хан]], Орда-Ежен ұлысының ханы [[1242]]—[[1251]]
* [[Күң Киран хан]], Орда-Ежен [[1251]]—[[1288]] және Шибан [[1280]]—[[1288]] ұлысының ханы
* [[Көнішен хан]], Орда-Ежен ұлысының ханы [[1288]]—[[1302]]
* [[Байан хан]], Орда-Ежен ұлысының ханы [[1302]]—[[1309]]
== Ханы левого крыла ==
=== Өрдүйід әулеті ===
* [[Сасы Бұға]], [[Байан-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1309]]—[[1310]]
* [[Ерзен-хан]], [[Сасы Бұға-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1310]]—[[1321]]
* [[Мүбәрәк Қажы-хан]], [[Ерзен-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1321]]—[[1345]]
* [[Шымтай-хан]], [[Ерзен-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1345]]—[[1361]]
* [[Хымтай-хан]], [[Шымтай-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1361]]
=== Тұқайтермір әулеті ===
* [[Орыс-хан]], [[Шымтай-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1361]]—[[1377]], хан [[Золотая Орда|Улуса Джучи]] [[1374]]—[[1375]]
* [[Тоқтығұл-хан]],[[Орыс-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1377]]
* [[Темір Мәлік-хан]],[[Орыс-хан]], Алтын орданың сол қанатының ханы [[1378]]—[[1379]]
* [[Тоқтамыс]], [[Түй-Қажы оглан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1379]]—[[1395]]
* [[Койричак]], [[Орыс-хан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1395]]—[[1410]]
* [[Барақ-хан]], [[Коюрчак-оглан]]ның баласы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1410]]—[[1428]], хан [[Золотая Орда|Улуса Джучи]] [[1423]]—[[1426]]
=== Басқа Жошылар ===
* [[Мұхаммед-хан]], Алтын орданың сол қанатының ханы [[1428]]—[[1431]]
* [[Мұстафа-хан]], Қазақстанның орталық бөлігінің басшысы, Алтын орданың сол қанатының ханы [[1431]]—[[1446]]
| |||