'''Шеміршек ұлпасы''' (хрящевая тканьұлпа); (textus cartilagineus, {{lang-la|textus}} — ұлпа; {{lang-la|cartilago}} - шеміршек) — [[қаңқа]] [[дәнекер ұлпасы]]. [[Шеміршек]] ұлпасы [[жасуша]]лардан және жасушааралық заттардан құралған. Жасушааралық заттың құрылыс ерекшеліктеріне байланысты ол: гиалинді, эластинді және талшықты шеміршек ұлпалары болып үш түрге бөлінеді. Гиалинді шеміршек ұлпасының клеткааралықжасушааралық заты мөлдір біркелкі болып келеді. [[Эластин]]ді шеміршек ұлпасының клеткааралықжасушааралық затында эластин талшықтары, ал талшықты шеміршек ұлпасында коллаген талшықтарының будалары болады. Шеміршек ұлпасы сыртынан шеміршекқаппен (перихондрий) қапталған. [[Шеміршек]] ұлпасының жасушаларына [[прехондробласт]]тар, [[хондробласт]]тар, хондроциттер жатады. Жасушааралық зат — шеміршек ұлпасының негізін құрайды. Оның құрғақ салмағының 50-70% коллагеннен тұрады. Жасушааралық заттың құрамына хондрин талшықтары мен хондромуконд ([[мукополисахарид]]) кіреді<ref>Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров Қ.Ә. - Алматы: Қазақ университеті, 2009. - 128 бет. ISBN 978-601-247-057-4</ref>. Шеміршек ұлпасы организмде тіректік, қорғаныс және механикалық қызметтер атқарады.<ref>Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9</ref>
[[Гиалинді шеміршек ұлпасы|Гиалинді шеміршек]] - ұлпаның ең көп тараған негізгі түрі. Сүтқоректілердің ересек организмінде олар буындардың үстін, қабырғалардың ұштарын, кеңірдекті және т.б. органдардың шеміршектерін құрайды. Гиалинді шеміршек тығыз, серпімді және түсі мөлдір болады. Шеміршектің клеткаларыжасушалары негізгі заттың ерекше қуыстарында орналасады. Көбінесе олар 3-4 клеткаларданжасушалардан тұратын топтар түзеді. Бұл топтар бір клетканыңжасушаның бөлуінен пайда болатындықтан изогенді топтар деп аталады.
Қартайған сайын шеміршектің негізгі заты тығыздалып, клеткаларыжасушалары дискі тәрізді және бұрыш тәрізді болады.
Шеміршек клеткаларыжасушалары көбінесе бір ядролы кейде екі ядролы болады. Органоидтары жақсы жетілген. Шеміршектің клеткажасуша аралық заты біркелкі болмайды. [[Микроскоп (құрылғы)|Микроскоппен]] қарағанда онда аморфты зат пен желімделген коллаген талшықтары да байқалады. Талшықтар өзара шырматылып тор түзеді. Шеміршек ұлпасының басқа ұлпалардан айырмашылығы ондағы аморфты затының химиялық қасиетінде. Шеміршектің аморфты заты протеиндерден хондриотино күкірт қышқылынан және альбумоидтан тұрады. Протеиндердің бір бөлігі хондриотино [[күкірт қышқылы]]мен күшті қосылып хондромукоид түзеді. Ол шеміршектің негізгі заты. [[Шеміршек]]тің негізгі затында коллаген мен хондромукоид біркелкі орналаспайды ол жануарлар мен адамдардың жасына байланысты. Адам есейген сайын шеміршектің негізгі затының ерекшеленуі айқындала түседі. Онда тұздар көп жиналып, кәрі шеміршек опырылғыш келеді.
Серпімді [[шеміршек]] негізінде гиалин шеміршегіне ұқсас, бұның да клеткаларыжасушалары капсуламен қоршалып [[изоген]]ді топтар құрайды. Оның түсі сары болады. Серпімді шеміршектен құлақ қалқаны, кеңірдектің кейбір [[шеміршек]] сақиналары құралады.
Талшықты шеміршек мұның негізгі затында каллоген талшықтары жинақталған. Омыртқа аралығында кездеседі.
Шеміршектің дамуы-гиалинді шеміршек басқа дәнекер ұлпалары сияқты мезенхимадан дамиды. Дамуы [[мезенхима]]ның тығыздалуынан басталады. Қаңқалы бөлімдер пайда болады. [[Ұлпа]] сұйығының химиялық қасиеті өзгереді. Онда шеміршектің затына ұқсас заттар пайда болады. Кейін олардан каллоген талшықтары дамиды. [[Шеміршек]]тің осыдан бастап екі бөлімі, аралық заты және клеткасыжасушасы айқындала басталады және клеткаларыжасушалары көбейе бастайды. Негізгі заттың [[Базофильді зат|базофильдігі]] артады. Ұрықтың шеміршектің айырмашылығы олар изогенді топ құрамай клеткаларыжасушалары бір-бірінен бөлек орналасады.
