Космополитизм - әлемдік азаматтық идеологиясы. [[Ежелгі Грекия|Ежелгі Грекияда]]да индивидуалистік ілім ретінде пайда болып, ол әлемдік үстемдік теориясы болған жоқ, дегенмен, кешеу ежелгі дәуірде грек әлемінің ([[Александр Македонский]]) және [[Рим империясы|Рим империясының]]ның ([[Траян Марк Улпий|Траян]], [[Адриан Каэтано|Адриан]]) ықпалын және үстемдік аймағын кеңейтуге негіз болды, орта ғасырда [[христиандық]] та (ең алдымен, [[католик]] шіркеуі) осы тұрғыда қабылданды. Келесі дәуірлерде - Қайта Өрлеу, Ағарту - әлемдік азаматтықтың космополиттік идеалы феодалдық және ұлттық-тайпалық бытыраңқылыққа қарсы бағытталды ([[Данте Алигьери|Данте]], [[Кампанелла]]), азамат пен адамның бостандығы идеяларын уағыздады ([[Лессинг, Готтһольд Ефраим|Лессинг]], [[Кант, Иммануел|Кант]], [[Фихте Йоһанн Готтлиб|Фихте]], [[Шиллер Фридрих|Шиллер]], [[Гете, Иоганн Вольфганг|Гете]]). Социалистік және коммунистік идеологиялардың қалыптасуы дәуірінде космополитизм мен [[интернационализм]] принциптерін қарсы қою орын алды, космополиттік идеалдар солшыл қанаттағы идеологтармен "[[буржуазиялық азғындық]]" ретінде бағаланды, олар ұлттық және мәдени ерекшеліктерден бас тартуды уағыздап, ұлттық және мемлекеттік егемендікке қарсы бағытта деп түсіндірді. Бұлай бағалаудың сарқын- шақтарынсарқыншақтарын жаһандануға қарсылардың (антиглобалистердің) көзқарастарынан байқауға болады, өйткені қазіргі жаһан- дану[[жаһандану]] үрдісінің идеологиясы мен тәжі- рибесітәжірибесі кәбіне олардың жалпы әлемдік және демократиялық түсінігіндегі космополиттік көзқарастар мен пікірлерге сүйенеді. <ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
