Геодезия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''''''Көлбеу мәтін'''--[[Арнайы:Үлесі/89.250.82.194|89.250.82.194]] 15:43, 2014 ж. қаңтардың 27 (ALMT)'''Жуан мәтін''''''''Геодезия''' (грек. ''ge'' — жер және ''daі'' — бөлемін) — [[Жер]]дің пішіні мен мөлшерін, қабылданған координаттар жүйесіндегі нүктелер орнын анықтаудың әдістері мен тәсілдерін зерттейтін, жер бетінің планы мен картасын салу, жер бетіндегі өлшеулерді жүргізумен айналысатын Жер туралы ғылымдардың бір саласы.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2 </ref> Жердің физикалық бетін зерттеу үшін [[картография]]лық және [[топография]]лық әдістер мен [[план]]дық және биіктік координаталар құрылады. [[Геодезия]] ғылымы астрономиялық және гравиметриямен тығыз байланысты, сондықтан Жердің пішіні мен мөлшері градустық өлшеу әдісімен анықталады. Оның шамасы — геогр. координаттар арқылы доғалардың сызықтық және бұрыштық мәндерін анықтаудан тұрады. Г-дағы координаттық негіздер [[триангуляция]], полигонометрия, геометриялық және тригонометриялық нивелирлеу әдістерімен геодезиялық торлар құру арқылы жасалынады. Өндірістік, гидротехн. және т.б. құрылыс объектілерінің пландық пен биіктік негізін салуды және инж. түсірімдерді орындау мәселелерін инж. Геодезия шешеді. Қазіргі уақытта [[мұхит]], [[теңіз]]дердің және [[теңіз|көлдердің]] байлықтарын меңгеру үшін олардың жағаларын, түбін зерттеу жұмыстары жүргізіліп, [[гидрография]]сы толықтырылды, бұл су асты Г-сын дамытты. Үлкен территорияларда [[топографиялық жұмыстар]] тез және тиімді жасалу үшін әуеден жер бетінің фотогр. бейнесі алынды, осыған байланысты Г-ның аэрогеодезия мен ғарыштық геодезия саласы қалыптасты. Жер асты байлықтарын (кен қазбаларын, мұнай мен газ өнімдерін, т.б.) меңгеруде инж.-техникалық жобалар мен сызбаларды қамтамасыз ету үшін жер асты Г-сының [[маркшейдерияның]]) тәсілдері қажет. Г-ның ғыл. және практикалық шешу әдістері матем. мен физ. заңдарына негізделген.