Яшма: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Яшма''' (ағылш. [http://jasper jasper] – мүйіз тас, [[шақпақ тас]]) – кварцтың өте тығыз бітіскен, аса ұсақ түйірлерінен (1 – 3 мк) құралған шөгінді, жанартаутекті-шөгінді тау жынысы. Құрамындағы SіO2 мөлшері 97,9%; аз мөлшердегі қоспаларына: гематит, хлорит, слюдалар, кальцит, апатит, родохрозит, родонит, т.б. жатады. Түсі шұбар, қызыл, жасыл, сұр; сынымы бұдырлы, нақышы қа-батты, жолақты болып келеді. Я. негізінен жанартаутекті-шөгінділік, хим., биохим. жолдармен түзіледі. Су асты жанартауларының атқылауынан шыққан магмалық тау жыныстарынан бөлінген кремнезем (SіO2) едәуір мөлшерде босайды да, Я-ның қалың қабатының қалыптасуына себепші болады. Әдемі түсті Я-дан безендіру және зергерлік бұйымдар жасалады. Я-ның новокулит (арканзас тасы) аталатын түрі металл бетін өте таза, мінсіз тегістейтін табиғи абразив болып саналады, сондықтан да жоғары бағаланады. Я. кендері Оралда[[Орал]]да, Алтайда[[Алтай]]да, Қазақстанда ([[Ерейментау]], [[Ұлытау]], [[Тектұрмас]]), бірқатар елдерде ([[Чехословакия]], [[Италия]], [[Испания]], т.б.) табылған.