Жаһандану: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ |
|||
7-жол:
[[Сурет:01 Night exterior.jpg|thumb]]
'''Жаһандану''', [[ғаламдану]], [[әлемдік ауқымдану]], [[глобализация]] ({{lang-en| Global}} — әлемдік, дүниежүзілік, жалпы) — жаңа жалпыәлемдік [[саяси]], [[экономикалық]], [[мәдени]] және [[ақпараттық]] тұтастық құрылуының үрдісі. Терминді ғылыми айналымға алғаш рет енгізген (1983 жылы) америкалық экономист [[
[[Екінші Дүниежүзілік соғыс|2-дүниежүзілік соғыстан]] кейінгі әлемдік тәртіп үшін жаҺандық [[инфрақұрылым]] құру идеясы алғаш рет 20 ғасырдың 40 — 50-жылдары [[АҚШ]]-тың зерттеу орталықтары: Халықаралық қатынастар жөніндегі кеңесте ([[ХҚК]]), [[“Рэнд” корпорациясында]], Стратегиялық және халықаралық зерттеулер орталығында ([[СХЗО]]), Психологиялық стратегиялар басқармасында ([[ПСБ]]) тұжырымдалды. Жаһандану ұғымы, жалпы алғанда, әлемдік өркениеттің аса маңызды өлшемдерінің жалпыадамзаттық өлшемге ие болуы деп түсіндіріледі. Қоршаған орта, түпкі ресурстар (энергия, су, азық-түлік), [[демография]], көші-қон толқындары, [[есірткі тасымалы]], халықаралық [[терроризм|терроршылдық]] проблемалары жекелеген елдер күшімен шешілуі мүмкін емес. [[Ақпараттық төңкеріс]] бұл проблемалардың жаҺандық өлшемге ие болуына ықпал етті.
Зерттеушілер Жаһандануды әр текті, бірақ әлемнің біртұтастыққа айналу логикасымен біріктірілетін өзгерістердің жиынтығы деп түсіндіреді. ЖаҺандық өзара тәуелділік және бүкіләлемдік даму үрдісі Жаһандануға алып келмей қоймайды. Бұл үрдіс [[трансұлттық экономика]] мен жалпыадамдық құндылықтарды қорғауға негізделген халықар. ұйымдар жүйесі ықпалын күшейтеді. Жаһандану әлеуметтік [[феномен]] ретінде көп қырлы және көптеген құрамдас бөліктерді қамтиды. Негізінен, оны ұлттық және әлемдік шаруашылықтың техникалық және қаржылық жағынан дамуының нәтижесі деп есептейді. Алайда әлеуметтік-мәдени өзгерістер, адамдар тұрмысының өзгеруі, адамзаттың қоршаған ортамен қарым-қатынасының күрделенуі де Жаһандануға елеулі ықпал жасап отыр.
| |||