Отарлау саясаты: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 55 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q133156 (translate me)
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Отарлау саясаты''' - [лат. ''colonia'' - қоныстану] - жергілікті халықты тұралатып, қанаумен жүргізілетін, күшті державаның артта қалған ел мен халыққа аумақтық бақылау орнату саясаты
әрі іс-әрекеті. Батыс еуропалық отарлау саясаты өзінің қалыптасу кезеңінде әлемдік экономиканың аса күшті даму тетігіне айналды, өйткені, отар елдер метрополияларда капиталдың жинақталуына және олардың тауарларын өткізуге қолайлы нарық туғызды. Сауданың бұрын-соңды болмаған кеңеюі нәтижесінде әлемдік нарық қалыптасты, ал, экономиканың қыз-қыз
қайнауы Жерорта теңізінен [[Атлантика]]ға ойысты. Көптеген еуропалық портты қалалар ([[Лиссабон]], [[Севилья]], [[Лондон]] және т.б.) сауданың күшті орталықтарына айналды. Еуропаның аса бай қаласы [[Антверпен]] болды, онда сауданың толық еркіндігі тәртібінің арқасында ірі көлемдегі халықаралық сауда және несие шаралары жүргізілді. Сауданың дамуы жеке банктермен қатар Бүкіл Еуропада кеңінен таралған қоғамдық банктердің құрылуына қолайлы жағдай туғызды.
ХӀХХIХ-ХХ ғғ. басында әлемнің аумақтық бөлінісінен кейін әлемдік отарлық жүйе - ең алдымен [[Африка]], Оңтүстік- Шығыс Азияның отар, тәуелді
елдеріне әлемдік державалардың үстемдік жүйесі қалыптасты. Негізгі
отарлаушы елдер [[Ұлыбритания]], [[Испания]], [[Франция]], [[Ресей]], [[Германия]], [[АҚШ]], [[Бельгия]], [[Италия]], [[Жапония]] болды.
<gallery>
Сурет:United States (orthographic projection).svg|АҚШ
Line 8 ⟶ 12:
</gallery>
Бұл елдердің жиынтық отарлық иеліктері XX ғ. басында Жердің жартысынан көп бөлігіне (72 млн. ш. шақырым), планета халқының үштен бір бөлігіне (560 млн. адам) жүргізілді. </br>'''[[Ұлыбритания]]''' әлемнің аса ірі отарлық державасы бола тұра,
[[Үндістан]]ға, [[Африка]]ға, [[Америка]]ға, [[Австралия]]ға және [[Жаңа Зеландия]]ға үстемдік етті. </br>'''[[АҚШ]]''' - [[Кариб
бассейні]]нде, [[Тынық мұхиты]]нда, Орталық Америкада және Қиыр Шығыста билік құрды. </br>Француз экспансиясы Африка мен Үндіқытайға жүрді; </br>Германия Африкада отарларға ие болды;</br>
Жапония - [[Маньчжурия]]ны, [[Корея]]ны, [[Қытай]]ды және Оңтүстік-Шығыс Азияны отарлады. </br>Ресей Қиыр және Таяу Шығыста, Орталық
Азияда өз ықпалын жүргізді. II дүниежүзілік соғыстан кейін отар елдерде ұлт-азаттық қозғалыстардың өршуі нәтижесінде әлемдік отарлық жүйе қирады.
<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3 </ref>
 
<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3 </ref>
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>