23:41, 2014 ж. ақпанның 10 кезіндегі нұсқа өңдеу GanS NIS (талқылау \| үлесі) 24 505 edits Өңдеу түйіні жоқ ← Ескірек өңдеме		22:15, 2014 ж. сәуірдің 18 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару ArystanbekBot (талқылау \| үлесі) Боттар, Интерфейс әкімшілері, Администраторлар 138 844 edits ш clean up, replaced: Греция → Грекия using AWB Жаңарақ өңдеме →
19-жол: == Таралуы == Тұқымдас тармағының уәкілдері Солтүстік жарты шарда Арктикадан субтропиктік таулы аймақтарға дейін кең таралған. Тау беткейінде де құмды жерлерде де жақсы өседі. Ұзындығы биік (10-15 м) аршалар Ортажер теңізі аймағында, Орта Азия да, Мексика мен Солтүстік Американың құрғақшыл аймақтарында арша талдары орман болып топтасып өседі. 28-жол: * зеравшан аршасы (қара арша), * Туркістан аршасы * жарты шар тәрізді арша - {{bt-latrus\|Juniperus semiglobosa\|aut=[[Regel]]\|}}. Оңтүстік оңірінде "Сайрам-огем" ұлттық паркыгда осы аршанын үш түрі де кездеседі. == Биологиялық сипаттамасы == Өсу тұрғысына қарай арша * жайыла өсетін және * тік өсетін болып екіге бөлінеді. ~~<br />~~ Табиғаттағы тік өсетін түрлерінің биіктігі – 20-30 метрге жетеді. Арша 300 жылға дейін өмір сүреді. Табиғатта Гиннестің рекордтар кітабына кірген 800 жыл жасаған кәрі аршалар да бар. Биіктігі 1-3,5 метр, қысы-жазы көгеріп тұратын, [[бұта~~\|бұталы~~]]лы [[өсімдік]]. Қара күзде өсімдіктің піскен [[жеміс~~\|жемісі~~]]і (қаракөк түстілері) жинап алынып, ашық жерде ептеп кептіреді. Қазақстанда 10 жабайы түрі бар. Табиғи жағдайда көбірек кездесетін түрлеріне 46-жол: * Сібір Аршасы (''І. іbіrіca'') * Кәдімгі арша (''І. communі'') * Зеравшан аршасы (''І. eravchanіca'') жатады. ~~<br />~~ Олардың биіктігі 1-2 м-ге жетеді. [[Сурет:Juniper needles.jpg\|thumb\|left\|Арша қылқаны]] 54-жол: == Қолдануы == [[Халық емі\|Халық]] емінде арша жемісі ежелден-ақ несеп айдайтын және [[қуық~~\|қуықтың~~]]тың қабынуын басатын дәрі ретінде қолданылып келеді. Бойында зиянды [[бактериа]]ларды жойғыш және емдік қасиеті бар. [[Өкпе]], [[тері]] және [[астма]] ауруларын емдеген. Ежелгі [[Рим]] мен [[~~Греция~~Грекия]]да жылан шаққан кезде пайдаланған. Аршаның тік өсетін түрлерінен қарындаш жасайды. Діңінің қабығын ыдыс жасауда, басқа да өндірісте шикізат есебінде және құрылыс материалы ретінде кеңінен қолданады. Музыкалық аспаптар жасауға пайдаланады. Аршамен [[тіс]] тазалау пайдалы. <ref name=source1> [[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref> Көгалдандыруда аршаның тек шет елден әкелініп, жерсіндірілген түрлері ғана қолданылады. Қылқандарының түсі, түріне қарай: сары, ашық жасыл, қою жасыл, көк, көкшіл болып келеді. Сабақ бойына тығыз орналасқан қылқандары әдемі хош иіс шығарады. == Күтімі == Аршаның барлық түрі ашық күнді қажет етеді. Кез-келген топырақта өсе береді. Бұтағының ұшын қырқып-пішіндеп өсірген дұрыс. Қылқанының түсі қанық болуы үшін жылына бір рет көктемде толық [[минерал]]ды [[тыңайтқыш]]тармен қоректендірген жөн. Қалемшелеу және тұқымы арқылы көбейтіледі. Қалемшелеп көбейткен жөн. Тұқымы арқылы көбейту жұмыстары арнайы жылыжайларда жүргізіледі. == Арша тұқымдас тармағының уәкілдері == 132-жол: * {{bt-latrus\|Juniperus tibetica\|aut=[[Kom.]]\|}} * {{bt-latrus\|Juniperus virginiana\|aut=[[L.]]\|}} * {{bt-latrus\|Juniperus wallichiana\|aut=[[Hook.f.]] & [[Thomson (ботаник)\|Thomson]] ex [[Brandis]]\|}}. == Галерея == 142-жол: == Сілтемелер == * [http://www.gulstan.kz/ Гүлстан, өсімдіктер туралы сайт] == Сыртқы сілтемелер ==

Арша: Нұсқалар арасындағы айырмашылық