Беде: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:Rotklee_Trifolium_pratenseRotklee Trifolium pratense.jpg|thumb| alt=A.| ''[['''Беде ]]'''''.]]

'''Беде '''<ref> «Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;</ref>(Тrіfolіum) – [[Бұршақтар тұқымдасы|бұршақтар]] тұқымдасына жататын [[Көп жылдық өсімдіктер|көп жылдық]] кейде бір жылдық шөптесін [[өсімдіктер]]. Солт. жарты шардың [[ҚОҢЫРЖАЙ БЕЛДЕУ|қоңыржай]] белдеулерінде, сирек Оңт. [[Америка]] мен тропиктік [[Африка|Африкада]]да кездесетін 200-ге жуық түрі белгілі. Республиканың барлық жерінде, шалғындықтарда, ойпаң жерлерде, [[өзен]], [[жол]] бойларында, [[тау]] бөктерлерінде өседі. Жиі тараған түрі – [[Қызылбастар|қызылбас]] Б. (Т. pratense). Оның биікт. 15 – 50 см-дей, сабағы жұмыр, тамыры жуан болады. Жапырағы күрделі, 5 – 9 жапырақшалары бар. [[Гүл|Гүлі]]і ұсақ қызыл, қызғылт, сары не ақ түсті, [[шар]] тәрізді [[домалақ]] немесе сопақша келген [[шашақ]] [[Гүлшоғыр|гүлшоғырғагүлшоғыр]]ға топталған. Жемісі – бұршақ, оның 1 – 2, кейде 3 – 6 дәні бар. [[Мамыр]] – [[тамыз]] айларында гүлдейді. Б-ні таза күйінде немесе [[Еркекеркек шөп|еркек шөппен]]пен, [[Бидайық|бидайықпенбидайық]]пен, тарғақшөппен қосып себеді. Бұл жағдайда ол мол өнім береді әрі мал сүйсініп жейді. Б-нің құрамында протеин, [[каротин]], [[витамин]], азотсыз заттар, [[клетчатка]], [[май]], [[күл]] және [[фосфор]] көп болады, жылына 3 – 4 рет орылады. Б-нің [[Топырақ|топырақтыңтопырақ]]тың сортаңданбауына, [[Эрозия|эрозияғаэрозия]]ға қарсы күресте тигізетін әсері зор, сонымен қатар гүлдеген кезінде одан жақсы [[бал]] жиналады. <ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref>