Сүңгуір қайық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш «Қайықтар» деген санатты аластады; «Әскери кемелер» деген санатты қосты (HotCat құралының...
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
[[Сурет:Ohio-class submarine launches Tomahawk Cruise missiles (artist concept).jpg|250px|thumb|«Огайо» типтес сүңгуір қайық Трайдент зымырандарын ұшыруда. Үш өлшемді графика]]
 
'''Сүңгуір қайық''' – су асты жағдайында ұзақ уақытқа дейін іс-қимыл жасау қабілеттіліктерімен қамтамасыз етілген, маңызды тактикалық қасиеті жасырыну болып табылатын ұрыс [[Кеме|кемесікеме]]сі.
 
== Тарихы ==
24-жол:
| [[1950]] жылдардан бастап || [[АҚШ]] пен [[КСРО|КСРО-да]], кейіннен [[Ұлыбритания]] мен Францияда атомды энергетикалық қондырғылы сүңгуір қайық жасау қолға алынды
|}
I-дүниежүзілік соғыстың басында соғысушы елдерде 50 м тереңдікте, 5700 – 7200 км қашықтыққа жүзе алатын сүңгуір қайықтар барлау жүргізуге, базаны қорғауға пайдаланылды. II-дүниежүзілік соғыс қарсаңында АҚШ-тың әскери-теңіз күштерінде 111, Ұлыбританияда 58, Францияда 77, [[Италия]]да 115, [[Жапония]]да 63, Германияда 57, КСРО-да 218 сүңгуір қайық болды.
 
== Қазіргі кезде ==
[[Сурет:2004-Bremerhaven U-Boot-Museum-Sicherlich.jpg|thumb|left|300px]]
Ірі державалардың [[ФЛОТ|флоттарында]] сүңгуір қайық маңызды орын алады. Олар су үсті кемелерін, су асты [[Қайық|қайықтарынқайық]]тарын, қарсыластың аумағындағы жер үсті нысандарын жоюға, сонымен қатар әр түрлі арнайы міндеттерді (барлау, диверсиялық топтарды түсіру, т.б.) орындауға арналған. Қазіргі заманғы сүңгуір қайық атқаратын міндетіне қарай [[БАЛЛИСТИКАЛЫҚ РАКЕТА|баллистикалық]] және [[Қанатты Ракета|қанатты ракеталармен]], [[Торпедо|торпедоларменторпедо]]лармен және [[Мина|миналарменмина]]лармен қаруланады, [[Гидроакустика|гидроакустикалықгидроакустика]]лық, [[Радиолокация|радиолокациялықрадиолокация]]лық, т.б. [[Радиоэлектроника|радиоэлектронды]] аппараттармен жарақтандырылады. Баллистикалық ракеталар, әдетте жер үсті нысандарын, ал қанатты ракеталар, торпедолар мен миналар [[Теңіз|теңіздегітеңіз]]дегі қарсыластарды жоюға қолданылады. Сүңгуір қайық негізгі қару-жарағына қарай ''атомдық'' және ''[[Дизель|дизельдідизель]]ді'' болып бөлінеді. Сүңгуір қайық бір [[Корпус|корпустыкорпус]]ты, бір жарым корпусты және екі корпусты болады.
==Атомдық сүңгуір қайық қай елдерде бар?==
Қазіргі кезде әлемдегі бес мемлекеттің қарулы күштері атомдық суасты қайық­та­ры­мен жарақтанған, олар: АҚШ, Ресей, Фран­ция, Ұлыбритания және Қытай. Алдағы жыл­дары бұлардың қатарына Үндістан мем­лекеті де қо­сылады. Militaryparitet.com сай­тының мә­лі­меті бойынша, қазір Үндістанда INS Arihant де­ген атауға ие болған екі бірдей атом­дық суас­ты қайығы жасалып жатыр. Сон­дай-ақ жақын болашақта Бразилия мемлекеті де атом­дық суасты қайықтары бар елдердің қа­тарына кіреді. Бразилиялықтар жасап жатқан қайық құрылыстары шамамен 2020 жыл­да­ры аяқталады деп жоспарлануда. Тарихи есеп бойынша ең алғаш атомдық сүң­гуір қайық­қа ие болған ел – АҚШ. Артын­ша бә­се­­келесінен қалыспау үшін КСРО да осын­­дай қарулы техниканы жасап шыққан болатын.
40-жол:
<references/>http://alashainasy.kz/interested/31764/
<references/>http://www.azattyq.org/archive/news/20130814/330/330.html?id=25075051
== Дереккөздер ==
== Пайдаланған әдебиет ==
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 8 том
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Әскери кемелер]]
 
 
{{stub}}
 
{{Link FA|pl}}