ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
'''Атмосферадағы айналым''' – [[Жер шары|Жер шарын]]н қоршап тұрған бүкіл ауа қабатының қозғалыс жүйесі, яғни [[ауа массасы|ауа массасының]]ның көлденең және тік бағытта алмасуына себепкер болатын негізгі ауа ағындарының жиынтығы. Жердің тәуліктік айналуы, Күн сәулесі энергиясының (радиациясының) жер бетіне біркелкі таралмауы, [[мұхит|мұхиттар]]тар мен құрлықтардың өзара орналасуы, [[құрлық]] бетінің бедері, т.б. атмосферадағы айналымды тудырады. Айналым жылы және салқын ауа массаларын араластырып, ылғал тасымалдайды, нәтижесінде [[ауа райы]] өзгереді. [[Тропосфера]] қабатында оған [[циклон]] және [[антициклон|антициклонмен]]мен тығыз байланысты [[пассат|пассаттар]]тар мен [[муссон|муссондар]]дар, тропосфераның жоғарғы қабаты мен
[[стратосфера|стратосфераның]]ның ауа ағыны өте қатты жүретін төменгі қабаттары жатады. [[Атмосфера|Атмосферадағы]]дағы айналым бірнеше ірі көлемдегі ауа қозғалыстарын қамтиды, соның ішінде ең ірісі – ауа массасының батыс тасымалы. Сонымен қатар, атмосферада кіші көлемді жергілікті ауа айналымдары ([[бриз]], [[бора]], [[фен]] және тау аңғарлық желдер) мен күшті [[құйын|құйындар]]дар (тромб, [[торнадо]], қарадауыл) да байқалады. Атмосферадағы айналымды синоптикалық, [[статистика|статистикалық]]лық және [[гидродинамика|гидродинамикалық]]лық әдістермен зерттейді.
